Pobierz Podręcznik - Przedsiębiorczy Uniwersytet - Instytut Badań ...

Rozdział 1. Praktyczna użyteczność nauki
ekonomicznych – gospodarka i przedsiębiorcy czerpią ogromne zyski dzięki praktycznemu
wykorzystaniu wyników badań. Część z nich może być przeznaczana
na finansowanie kolejnych prac badawczych. Zatem wiedza czy technologia, które
powstały w jednostce naukowej, w wyniku prac naukowo-badawczych, powinny
być w ostatecznym rozrachunku wprowadzone na rynek. Jedynie wykorzystanie
potencjału innowacyjnego oraz zastosowanie wiedzy w praktyce może przyczynić
się do sprostania wyzwaniom, jakie stawia przed nami XXI wiek, a szersze
wykorzystanie wyników badań naukowych dałoby lepsze efekty ekonomiczne
i społeczne. Warto zatem – tytułem wstępu – przypomnieć, jak historycznie rzecz
biorąc, przebiegało przekształcanie wyników badań naukowych w konkretne rozwiązania
stosowane w praktyce 4 .
Ludzie interesowali się otaczającym światem w czasach prehistorycznych, ale
początki systematycznie uprawianej nauki dla poznania świata sięgają VI w. p.n.e.,
kiedy to działali pierwsi filozofowie greccy 5 . Filozofowie (z greckiego „miłośnicy
mądrości”) zajmowali się początkowo amatorsko refleksją nad różnymi składnikami
rzeczywistości. Zadawali sobie podstawowe pytania: jak powstał wszechświat?
jakie jest główne tworzywo świata? jak zbudowana jest materia? czym jest życie?
i próbowali dać na nie odpowiedzi drogą logicznego rozumowania i obserwacji.
W dużym uproszczeniu można powiedzieć, że następnym etapem było formułowanie
teorii, na podstawie których rozwijały się kolejne koncepcje, w tym fundamentalne
dla nowoczesnego myślenia naukowego. Prekursorem aplikacyjnego
wykorzystania dorobku nauki był niewątpliwie Archimedes z Syrakuz (287-212
p.n.e.). Był on wszechstronnym uczonym, który stworzył podstawowe prawa statyki
i hydrostatyki, rachunek całkowy, był także autorem pracy o przekrojach stożków
i powierzchni kół, odkrył liczbę π (ok. 3,14), wynalazł również śrubę wodną
i młyn wodny.
W starożytności duże osiągnięcia w rozwoju aplikacyjnej nauki miały także
Indie i Chiny, a potem starożytny Rzym (gdzie w dziedzinie praktycznego zastosowania
nauki zasługi ma Lucjusz Juniusz Columella (4 r. n.e. – ok. 70 r. n.e.), autor
dzieła o rolnictwie De re rustica). Po upadku Cesarstwa Rzymskiego praktycznie
nastąpiło zahamowanie badań naukowych. W VII w. Arabowie, którzy opanowali
Bliski Wschód, Północną Afrykę i część Półwyspu Iberyjskiego, dzięki otwartości
na nowe idee gromadzili wiedzę i tworzyli własny dorobek naukowy. Uczeni
arabscy zajmowali się m.in. alchemią, nauczyli się wytwarzać różne substancje
wykorzystywane w praktyce. Znano w tym czasie 12 pierwiastków (złoto, srebro,
miedź, żelazo, cynę, ołów, antymon, kobalt, cynk, rtęć, siarkę i węgiel) i bezskutecznie
usiłowano przy ich użyciu dokonać przemiany metali w złoto. Chociaż
4 Ze względu na ramy niniejszego opracowania, przedstawiono jedynie wybrane informacje na temat rozwoju
nauki i praktycznego jej zastosowania. W dalszej części tego punktu posługujemy się zamiennie sformułowaniami
„transfer wyników badań”, „transfer technologii”, „aplikacyjność badań”, które tutaj oznaczają
zastosowanie wyników badań naukowych w praktyce – w przemyśle, na rynku.
5 Na podst.: http://pl.wikipedia.org/wiki/Historia_nauki
12