Pobierz Podręcznik - Przedsiębiorczy Uniwersytet - Instytut Badań ...

6.2. Wycena kosztów i rezultatów
We współczesnym świecie najbardziej wartościowymi aktywami są: informacja,
wiedza, technologie i innowacyjność, rozpatrywane w aspekcie dynamicznym.
Tradycyjne metody wyceny oraz pomiaru pożytków i wyników finansowych
wymagają zmiany. Wycena staje się instrumentem procesu eksploatacji aktywów
niematerialnych. Wycena w kontekście transakcji traci charakter jednorazowego
aktu i zamienia się w dynamiczny proces generowania serii oszacowań.
W przypadku chęci komercjalizacji nowego odkrycia pierwszym krokiem jest
wycena wartości innowacji. Dokonanie wyceny jest ważne m.in. z punktu widzenia:
• właściwego oszacowania wynagrodzenia za licencję lub sprzedaż,
• wyceny potrzebnej do wykorzystania własności intelektualnej jako aportu do
spółki,
• tworzenia konsorcjów i oceny wkładu poszczególnych partnerów,
• ubiegania się o odszkodowanie w sytuacji, gdy ktoś wykorzystuje własność
intelektualną niezgodnie z prawem.
Dobór metody wyceny uzależniony jest od:
• celów podmiotu zlecającego wycenę,
• charakterystyki przedmiotu wyceny,
• zdarzenia lub procesu gospodarczego, którego realizacja powoduje, że wycena
jest pożądana lub wymagana.
Wysoki poziom niepewności procesu tworzenia i użytkowania wartości niematerialnych
i prawnych powoduje, że proces decyzyjny związany z inwestowaniem
i użytkowaniem tych aktywów cechuje duża elastyczność i złożoność. Fakt ten odzwierciedlały
w ostatnich latach notowania giełdowe spółek technologicznych oraz
znane problemy z interpretacją wskaźników rynkowych i wyceną tych spółek.
Dobra materialne są stosunkowo łatwe do wyceny. W odróżnieniu od wartości
materialnych, generujących przychody wskutek ich używania lub posiadania prawa
własności, aktywa niematerialne generują przychody w trojaki sposób:
• w drodze ich używania,
• dzięki posiadaniu prawa własności do nich,
• wskutek zakazu ich używania przez osoby trzecie.
Można wyróżnić cztery metody wyceny: transakcyjną, przychodową, kosztową
oraz dwumianową.
Metoda transakcyjna (rynkowa) jest najprostsza. Zgodnie z nią kapitał intelektualny
jest wart tyle, ile sprzedający byłby w stanie uzyskać za niego na
wolnym rynku, na którym uczestnicy mają wolny dostęp do pełnej informacji.
Najważniejszą wadą tej metody jest założenie istnienia porównywalnych transakcji
na rynku, podczas gdy nieodłączną cechę własności intelektualnej stanowi jej
unikatowość oraz fakt, że szczegóły tego typu transakcji bardzo rzadko trafiają na
światło dzienne.
Metoda przychodowa opiera się na ocenie zdolności aktywów do generowania
przyszłych przychodów przez pozostałe okresy ekonomicznej użyteczności.
173