Pobierz Podręcznik - Przedsiębiorczy Uniwersytet - Instytut Badań ...

Rozdział 7. Strategie generowania i podziału korzyści z IP wewnątrz jednostki naukowej. Wewnętrzne modele biznesowe
7.4.1. Strategia nieokreśloności
Jak wspomniano we wcześniejszych rozdziałach niniejszego podręcznika, polskie
uczelnie nie są liderami w zakresie generowania aplikacyjnych projektów. W związku
ze słabym zainteresowaniem tematem niewiele polskich uczelni posiada ustalone
i wdrożone procedury współpracy z biznesem i transferu technologii. Strategia
nieokreśloności jest obecnie najczęściej spotykaną praktyką w polskich uczelniach.
W tym podejściu nie istnieją żadne oficjalne zasady ani regulacje ochrony praw własnościowych.
Naukowców ani ich uczelni nie obowiązują żadne regulaminy, a tym
samym obie strony nie mają w tym zakresie żadnych praw i obowiązków. Działania
podejmowane w ramach strategii nieokreśloności opierają się głównie na niedoskonałości
polskich przepisów, w szczególności Ustawy Prawo własności przemysłowej
z 2000 roku, która dała pracodawcy prawo własności majątkowej na dobra wytwarzane
przez jego pracowników w ramach obowiązków wynikających ze stosunku pracy.
Jednocześnie ustawa nie określiła żadnych minimalnych wysokości wynagrodzenia,
czy udziału w zyskach przysługujących twórcy danej innowacji, a co za tym idzie
przyzwala na zawłaszczanie przez uczelnie wytworów pracy naukowców i sprzedaży
ich indywidualnie, z pominięciem zapewnienia im udziału w przyszłych korzyściach.
Strategia nieokreśloności rodzi dwie dysfunkcje prowadzące w najgorszych
przypadkach do sytuacji patologicznych. Pierwsza to opisane powyżej zawłaszczenie
efektów badań naukowców przez uczelnie i ich sprzedaż bez zapewnienia
naukowcom udziału we własności i generowanych korzyściach. Druga sytuacja
jest odwrotna – naukowcy nie związani z uczelnią umowami na podział własności
intelektualnej do swoich utworów, ani regułami współpracy z biznesem decydują
się na prace z przedsiębiorcami z pominięciem uczelni, wykorzystując do swych
badań infrastrukturę, do której mają dostęp w swych wydziałach.
7.4.2. Strategia regulacji
Strategia regulacji określa zasady podziału korzyści z prac B+R na uczelni.
To sytuacja, w której uczelnie wypracowały swoje indywidualne zasady ochrony,
korzystania i podziału własności intelektualnej i wdrożyły je jako ogólnie obowiązujące
regulacje na całej uczelni.
Przykładem stosowania takiej regulacji jest Politechnika Gdańska, która
w czerwcu 2007 roku przyjęła Regulamin ochrony i korzystania z własności intelektualnej
w Politechnice Gdańskiej. Tekst regulaminu został przygotowany przez
Biuro Transferu Technologii oraz biura prorektora ds. współpracy ze środowiskiem
gospodarczym i z zagranicą oraz prorektora ds. nauki i wdrożeń. Zgodnie
ze wstępem do regulaminu, jego głównymi celami są:
„– ustalenie przyjaznych procedur dokonywania zgłoszeń,
– zapewnienie fachowego opracowywania dokumentacji zgłoszeniowej celem
ochrony w urzędach patentowych,
202