Pobierz Podręcznik - Przedsiębiorczy Uniwersytet - Instytut Badań ...

nym rozrachunku sprzyjały swobodnej działalności i rozwojowi przedsiębiorczości.
Zaczęto wtedy wytwarzać produkty i towary na skalę masową z pomocą zatrudnianych
pracowników, którzy licznie napływali ze wsi do miast, co spowodowało,
że ludzie zaczęli m.in. inaczej spędzać czas. Rozwijał się industrializm i urbanizm,
powstawały coraz to nowe potrzeby, ale też zaczęto kreować nowe – dotąd nieznane.
Z szeroko rozumianego dorobku tamtego okresu, z wielu zdobyczy i osiągnięć
korzystamy do dzisiaj nie zdając sobie z tego sprawy. Warto w tym miejscu przypomnieć,
jak pojawiające się problemy społeczne starali się rozwiązywać ludzie przedsiębiorczy,
wynalazcy, badacze i pasjonaci techniki, a także w jaki sposób, dzięki
własnej kreatywności i odwadze. wykorzystywali pojawiające się nowe szanse.
1.3.2. Rewolucja przemysłowa w Anglii (pierwsza rewolucja przemysłowa)
Mianem rewolucji przemysłowej, a nawet przewrotu przemysłowego określa
się nie tylko zmiany techniczne, ale również ekonomiczne i społeczne, które najwcześniej
pojawiły się w Wielkiej Brytanii (w XVIII w.) 14 . Podstawą głębokich
przeobrażeń stały się zmiany w angielskim rolnictwie – ostateczne zniesienie
własności feudalnej i proces ogradzania pól, co od XVIII stulecia sankcjonowały
ustawy parlamentarne. W wyniku ogradzania pól można było wprowadzić nowe
metody upraw, zintensyfikować je, rozwinęła się hodowla bydła i owiec, co nie
wymagało pracy tak wielu osób, jak uprawy. Dla wielu chłopów, dla których do
tej pory podstawą utrzymania było wypasanie swojego bydła na nieograniczonych
(również nie swoich) polach oraz praca dla właściciela ziemskiego, reforma oznaczała
ograniczenie dostępu do pastwisk oraz często utratę pracy w majątku. Jedyną
nadzieją dla nich była migracja do miast. Przybysze z angielskiej wsi, w miastach
byli gotowi podjąć się każdego zajęcia, które zapewniało byt. Zmiany w strukturze
własności ziemi doprowadziły do podniesienia się dochodów z rolnictwa,
a w rezultacie do rozwoju rynku wewnętrznego. Jednocześnie rozwijał się handel
zagraniczny, w tym z koloniami. Rosły potrzeby militarne państwa oraz wielkich
kompanii handlowych. Następowała akumulacja kapitału – powstawały duże manufaktury
i pierwsze fabryki w odpowiedzi na pojawiające się w nowej sytuacji
potrzeby. Właściciele kapitału organizowali produkcję w jednym miejscu, przy
wykorzystaniu maszyn i wolnej siły roboczej. Zapotrzebowanie na dobra i towary,
zwłaszcza produkcji hutniczej i tekstylnej stale rosło, co stymulowało dalszy rozwój
tych branż, a także pojawienie się wielu innowacji. Wśród nich najdonioślejsze
były wynalazki w dziedzinie hutnictwa, włókiennictwa i energetyki.
W hutnictwie wprowadzono nowoczesne metody wytapiania oraz obróbki żelaza,
gdzie węgiel drzewny zastąpiono węglem kamiennym oraz koksem, ponieważ
nadmierne trzebienie lasów i związany z tym niedostatek węgla drzewnego
14 Opracowano na podst.: Internetowej encyklopedii PWN, informacji zawartych w portalu www.historia.net.pl,
www.wynalazki.mt.com.pl, www.wikipedia.org
17