Pobierz Podręcznik - Przedsiębiorczy Uniwersytet - Instytut Badań ...

Rozdział 6. Budowanie wartości rezultatów prac naukowych i B+R w jednostce naukowej
Inne znane metody wyceny kapitału intelektualnego to Monitor Aktywów Niematerialnych
(K. E. Sveiby) oraz Strategiczna Karta Wyników (R. S. Kaplan, D.
P. Norton). Są to modele niefinansowe, pozwalające zidentyfikować i ocenić najważniejsze
czynniki niematerialne, tworzące różnicę pomiędzy wartością rynkową
i księgową przedsiębiorstwa.
Monitor Aktywów Niematerialnych (ang.: Intangible Assets Monitor –
IAM) 192
Karl Erik Sveiby wskazał, że system pomiaru wyników wyłącznie przy pomocy
mierników pieniężnych, używanych w tradycyjnej sprawozdawczości finansowej
jest dalece niewystarczający. Pokazuje to przypadek giełdowych spółek internetowych,
dla których relacja ceny do zysku w notowaniach giełdowych przekracza
wszelkie granice, wyznaczane dotychczasowymi teoriami i standardami interpretacji.
Sveiby założył więc, że na rynkową wartość przedsiębiorstwa składa się wartość
księgowa netto (ujęta w sprawozdaniu bilansowym) wraz z aktywami niematerialnymi,
które umieścił w Monitorze Aktywów Niematerialnych i podzielił na
następujące trzy kategorie:
• Kompetencje pracowników.
Kompetencje nie są własnością firmy, ale ludzi,
którzy z własnej woli pracują na jej rzecz.
• Struktura wewnętrzna.
Są to wyniki pracy ludzi, będące własnością przedsiębiorstwa.
• Struktura zewnętrzna.
Są to: relacje z klientami, dostawcami, instytucjami,
reputacja, przedmioty prawa autorskiego i prawa własności przemysłowej; elementy
struktury zewnętrznej nie muszą być własnością przedsiębiorstwa.
Monitor Sveiby’ego najlepiej sprawdza się w małych i średnich przedsiębiorstwach,
zatrudniających wysokiej klasy specjalistów (firmy konsultingowe, kancelarie
prawne itp.).
Strategiczna Karta Wyników (ang.: Balanced Scorecard – BSC) 193
Autorami Strategicznej Karty Wyników są Amerykanie: R. Kaplan i D. Norton.
Podobnie jak Sveiby, doszli oni do wniosku, że większość stosowanych metod
pomiaru działalności przedsiębiorstw nie przystaje do współczesnych realiów
rynkowych. Jednak w przeciwieństwie do Sveiby’ego, konstruując model BSC
skoncentrowali się nie na szczegółowej wycenie wartości poszczególnych składników
kapitału intelektualnego, ale na włączeniu ich do strategii firmy i połączeniu
z ogólną wizją rozwoju przedsiębiorstwa. Nie odrzucili też czynnika finansowego,
traktując go jako integralną część BSC. W efekcie opracowana przez nich koncepcja
koncentruje się na:
• kliencie,
• procesach wewnętrznych,
192 Opracowanie na podstawie K. Górak, Wycena własności niematerialnej w przedsiębiorstwie, www.ksu.parp.
gov.pl/res/pl/Baza_wiedzy/pakiety_informacyjne/dzial37/37dz10.doc
193 Tamże.
182