Pobierz Podręcznik - Przedsiębiorczy Uniwersytet - Instytut Badań ...

Rozdział 4. Zarządzanie rezultatami prac naukowych. Sprzedaż efektów projektu naukowego i B+R
nak przyznać, że efekty zarządzania rezultatami prac naukowych mogą w sposób
istotny wspomagać podejmowanie nowych projektów, zapewniają stałe dochody
autorom oraz są przejawem ekonomicznego podejścia do gospodarowania posiadanymi
aktywami.
4.2. Planowanie sprzedaży efektów prac naukowych i B+R
Jednym z ważnych elementów zarządzania rezultatami prac naukowych jest
sprzedaż uprawnień do korzystania z tych rezultatów. Pomijając oczywisty przypadek,
kiedy dana jednostka naukowa realizuje badania na rzecz konkretnego
podmiotu, który z reguły staje się wyłącznym użytkownikiem, lista opcji w zakresie
sprzedaży uprawnień do eksploatacji rezultatów prac naukowych jest długa.
Ochronie mogą podlegać wynalazki, wzory użytkowe, wzory przemysłowe, znaki
towarowe, topografie układów scalonych, odmiany roślin oraz know-how, utwory
prawa autorskiego, przedmioty praw pokrewnych oraz bazy danych. Sprzedaż
praw własności intelektualnej i przedmiotów materialnych polega na przeniesieniu
praw za wynagrodzeniem na inny podmiot. Sprzedawca traci uprawnienia do
dysponowania przedmiotem sprzedaży, przy czym sprzedaż może obejmować całość
lub tylko część posiadanych praw. Licencja to z kolei udzielenie przez licencjodawcę
upoważnienia licencjobiorcy w dowolnym zakresie w granicach prawa,
które sam posiada. Licencjodawca zachowuje pewną kontrolę nad wynalazkiem,
w zależności od upoważnienia zawartego w umowie (może być ograniczone czasowo,
terytorialnie lub przedmiotowo). Natomiast trzecią możliwością jest utworzenie
spółki spin-off przez pracowników naukowych oraz instytucję naukową
w celu wprowadzenia na rynek wynalazku czy też eksploatacji praw autorskich.
Często jednak nazwa spin-off odnosi się również do spółek biznesowych wykorzystujących
potencjał instytucji naukowej w postaci wiedzy, odkryć i aparatury
(nazywanych spółkami usługowymi, jeżeli działają w sektorze usług).
W przypadku zawarcia umowy o przeniesienie praw autorskich, przenoszący
prawa autorskie wyzbywa się całkowicie władztwa nad tymi prawami na rzecz
nabywcy. Umowa tego rodzaju powinna zostać sporządzona w formie pisemnej
i zaczyna obowiązywać w momencie przejęcia przedmiotu umowy przez nabywcę.
Natomiast umowa licencyjna polega na zezwoleniu na korzystanie z dzieła
w oznaczonym zakresie (np. publikacji naukowych). Licencjobiorca nie rozporządza
prawami autorskimi, ale jedynie korzysta z przedmiotu umowy.
Planowanie sprzedaży
Celem zarządzania rezultatami prac naukowych jest maksymalizacja korzyści dla
jednostki naukowej i jej pracowników. W związku z tym, proces sprzedaży użyteczności
oferowanych przez rezultaty prac naukowych, albo bardziej wąsko, uprawnień
do korzystania z rezultatów, jest podporządkowany celowi zarządzania. Pojęcie
sprzedaży wytworzonej użyteczności, zawartej w rezultatach prac naukowych, przy-
126