Pobierz Podręcznik - Przedsiębiorczy Uniwersytet - Instytut Badań ...

Rozdział 6. Budowanie wartości rezultatów prac naukowych i B+R w jednostce naukowej
Warto wspomnieć również o nowych trendach dotyczących ochrony praw autorskich
w czasie określanym niekiedy jako „rewolucja informatyczna”. Dynamiczny
rozwój Internetu i technologii informatycznych, a także powszechna dostępność
dóbr takich, jak komputery czy nagrywarki sprawił, że m.in. muzyka,
filmy i książki stały się w prosty sposób osiągalne dla szerokich rzesz odbiorców.
Ta zmiana stała się także podłożem konfliktu pomiędzy firmami fonograficznymi
i twórcami oraz użytkownikami ich twórczości. Odpowiedzią na ten konflikt jest
m.in. powstanie koncepcji Creative Commons (http://creativecommons.pl) – idei
mającej pogodzić interes autora, jak i potencjalnego odbiorcy dzieła.
Creative Commons oferuje twórcom nowatorskie licencje, pozwalające zachować
przynależne im prawa autorskie i jednocześnie umożliwiające swobodę
dzielenia się swoją twórczością z innymi. Creative Commons (CC) szanuje prawa
twórców, pozwalając określić, w jakim stopniu chcą udostępniać efekty swojej
pracy. Licencje CC opierają się na zasadzie „niektóre prawa zastrzeżone”, w przeciwieństwie
do tradycyjnej koncepcji „wszelkie prawa zastrzeżone”. Granice dozwolonego
użytku utworu są znacznie szersze, a przy tym precyzyjnie określone.
Licencje Creative Commons wykorzystują prawo autorskie, aby umożliwić przekazanie
innym części praw przysługujących autorowi, co nie oznacza bynajmniej
całkowitego zrzeczenia się praw autorskich! Dzieła objęte licencjami CC nie trafiają
do domeny publicznej – prawa autorskie pozostają zachowane, ale umożliwiają
udostępnienie dzieła szerokiemu gronu użytkowników.
Firma Google forsuje dość kontrowersyjny projekt o nazwie Google Book Search.
Projekt ten został zapoczątkowany w 2004 r. i dotyczy stworzenia wirtualnej
biblioteki, w której użytkownicy serwisu prowadzonego przez Google mają
możliwość zapoznania się z treścią zeskanowanych książek. Pierwszych treści
(twórczość XIX-wieczna) dostarczyła biblioteka uniwersytetu w Oxfordzie. Jako
kolejne do projektu dołączyły biblioteki uniwersytetów Stanford, Harvard, Michigan
i Nowojorska Biblioteka Publiczna. W tym samym czasie Google rozpoczęło
również rozmowy z wydawcami. Do projektu dołączyły między innymi takie wydawnictwa,
jak: Blackwell, Cambridge University Press, University of Chicago
Press, Houghton Mifflin, Hyperion, McGraw-Hill, Oxford University Press, Pearson,
a także Penguin.
Przedsięwzięcie wzbudziło bardzo duże kontrowersje i liczne protesty zarówno
samych autorów, jak i organizacji ich reprezentujących. Amerykańskie Zrzeszenie
Wydawców (ang. The Association of American Publishers, APP) pozwało firmę
Google, oskarżając ją o naruszanie praw autorskich. Firma została pozwana również
przez organizację reprezentującą amerykańskich autorów The Authors Guild,
która zarzucała Google naruszenie praw autorskich na wielką skalę. Sprawy te
zakończyły się zawarciem porozumień, które pozwalają na rozwój projektu. Porozumienie
stanowi m.in., że posiadacz praw do książki otrzyma od Google 63%
wpływów z wykorzystania tytułu. Poza tym firma wypłaci łącznie 45 mln dol. jako
zadośćuczynienie za już zeskanowane dzieła. Zobowiązała się także stworzyć specjalny
rejestr praw do książek oraz system, który zapewni, że użytkownicy wirtu-
184