Pobierz Podręcznik - Przedsiębiorczy Uniwersytet - Instytut Badań ...

Rozdział 7. Strategie generowania i podziału korzyści z IP wewnątrz jednostki naukowej. Wewnętrzne modele biznesowe
7.1.1 . Bariery prawne
Dorobek jednostek naukowych skupia się obecnie głównie na opracowywaniu
publikacji stricte naukowych oraz uzyskiwaniu stopni i tytułów naukowych przez
ich pracowników. Taki stan spowodowany jest przede wszystkim przepisami, które
skutecznie demotywują do podejmowania wysiłku realizowania innowacyjnych
projektów, użytecznych w gospodarce. W sytuacji gdy o statusie materialnym
uczelni, a więc jednocześnie pracowników naukowych, modelu awansu i kariery
naukowej, decydują jedynie osiągnięcia w sferze dydaktyczno – publikacyjnej,
trudno dziwić się zaskakująco niskiemu odsetkowi realizacji projektów z potencjałem
komercjalizacyjnym. Dodatkowym utrudnieniem w rozwoju przedsiębiorczości
akademickiej są także niestabilne i niepewne przepisy prawne, a także
wysokie koszty prowadzenia działalności gospodarczej oraz zakładania centrów
i spółek o statusie badawczo-naukowym.
Dotychczasowa forma rozwoju przedsiębiorczości akademickiej nakłada duże
ograniczenia na pracowników naukowych. Wymogi takie jak chociażby ograniczenia
liczby etatów, wymagane zgody władz uczelni na rozpoczęcie działalności
gospodarczej, czy podjęcia pracy poza uczelnią, są skutecznymi barierami, zarówno
formalnymi, jak i mentalnymi dla pracowników naukowych (sankcjonowanie
prawne dwuetatowości). Odrębną kwestią jest także charakter pracy. Pracownicy
naukowi, zazwyczaj średnio opłacani (w porównaniu z płacami w biznesie), często
nie widzą żadnej motywacji do działań ponad wyznaczone minimum. Po pierwsze,
wynika to z podejścia niektórych grup naukowców, że praca poza uczelnią wiąże
się nieuchronnie z zaniedbywaniem obowiązków naukowych. Po drugie, osoby
te są często przeciążone podstawowymi obowiązkami – wypracowanie narzuconej
liczby godzin, liczby publikacji naukowych czy prac wewnątrz-uczelnianych.
Kadra naukowa koncentrując się na wykonywaniu podstawowych obowiązków
dydaktycznych i organizacyjnych, nie ma czasu i sił na realizację dodatkowych
projektów użytecznych w gospodarce. W takiej sytuacji rola badań dla gospodarki
schodzi na dalszy plan. Problemem jest więc istniejący w Polsce model kariery
akademickiej. Dorobek naukowy rozliczany jest ilościowo, a nie jakościowo. Wynika
to głównie z wymogów i trybów uzyskiwania kolejnych stopni naukowych,
a więc konieczności dokumentowania dorobku „na papierze” a nie w kontekście
jego użyteczności. Aktualne zapisy ustawy o nadawaniu stopni naukowych nie
uwzględniają w dorobku naukowym osiągnięć w sferze badawczo-rozwojowej
W tym kontekście elementem negatywnie wpływającym na rozwój badań użytecznych
jest także wyłączenie (z mocy ustawy) dużej części kadry z kierowania projektami,
ze względu na wymóg posiadania stopnia naukowego. Jednym z problemów
wskazywanych przez środowisko naukowców jest także forma punktowania uczelni
i jej pracowników i związany z tym przydział grantów dofinansowanych z budżetu państwa.
W tym zakresie także nie są brane pod uwagę prace B+R lecz osiągnięcia czysto
naukowe, nie przekładające się bezpośrednio na wzrost prowadzonych projektów badawczo-rozwojowych,
np. liczba publikacji czy tekstów w tzw. prasie branżowej.
192