Pobierz Podręcznik - Przedsiębiorczy Uniwersytet - Instytut Badań ...

ędą się kształtowały tak a nie inaczej, to jakie powinny być reakcje adaptacyjne.
Nie jest to przewidywanie przyszłości wprost, jednak jest to myślenie w kategoriach
alternatywnych scenariuszy przyszłości oraz związanych z nimi najbardziej
pożądanych reakcji adaptacyjnych, często również w ujęciu wielowariantowym.
Jednak nie zawsze i nie wszędzie trzeba działać aż tak ostrożnie. Koncepcja
adaptacji wyprzedzającej polega na przyjęciu najbardziej prawdopodobnego kierunku
zmian otoczenia i wyznaczeniu działań, które najlepiej do tego kierunku
zmian pasują. W praktyce podejście tego typu oznacza godzenie się tylko na adaptację
do zmian, które wyznaczą inni. W nauce istnieje jednak możliwość wpłynięcia
na zmiany otoczenia (np. regulacyjnego) i uzyskanie ważnego wpływu na
relacje rynkowe. Oba te podejścia: adaptacji wyprzedzającej oraz wywarcia wpływu
na kształt otoczenia warto rozważyć w projektowaniu działalności B+R.
W projektowaniu przedmiotu działalności badawczo-rozwojowej niezwykle istotnym
zagadnieniem jest określenie przedmiotu badań i ich kierunku. Wybór tematu bardzo
często następuje w wyniku określenia kierunku przyszłych zmian w zapotrzebowaniu
na prace badawczo-rozwojowe, również w oparciu o śledzenie trendów światowych
i występujących w innych krajach. Można z dużą dozą prawdopodobieństwa założyć,
że zmiany w zapotrzebowaniu na prace B+R występujące w przodujących krajach
świata po pewnym czasie „rozleją się” na inne kraje i będą decydować również o tempie
rozwoju krajowej nauki. Może to dotyczyć niektórych jej dziedzin. Ponieważ w ujęciu
globalnym nie można w żadnym stopniu mówić o synchronizacji cykli badawczych
jako generalnej tendencji – może to oznaczać, że część procesów badawczych, które
mają miejsce w innych krajach może ale wcale nie musi dotrzeć do Polski, a polskie
przedsiębiorstwa i władze publiczne zakupią gotowe rozwiązania naukowe, projektowe
czy softwarowe bezpośrednio z zagranicy. Niestety tego typu postawa zarówno władz
publicznych, jak i przedsiębiorstw dominuje. Wynika ona zasadniczo z przywiązywania
nikłej wagi do prac B+R, które mogłyby być świadczone przez polskie jednostki
naukowe oraz z opóźnionego reagowania i braku myślenia o przyszłości.
Polskie jednostki badawcze, aby wyprzedzić opóźnienie rozpoznawcze przemysłu
i władz publicznych, powinny koncentrować się na analizowaniu najświeższych
tendencji światowych, być podstawowym źródłem referencyjnym dla biznesu
i władz publicznych oraz wskazywać, które działania biznesu i przemysłu są
niezbędne aby polskie przedsiębiorstwa i władze publiczne mogły sprostać wyzwaniom
globalnej gospodarki i społeczeństwa. Rolą jednostek naukowych, które
albo planują wyprzedzającą adaptację do zmieniającego się otoczenia, albo też
same chcą wpłynąć na kształt tego otoczenia jest budowanie perspektywy i kształtowanie
wizji przyszłości i takie oddziaływanie na potencjalnych donatorów czy
władze publiczne aby ta pespektywa czy wizja mogły się spełnić. Można wpływać
na kształtowanie się przyszłości wówczas gdy się o niej mówi, analizuje i wskazuje
kierunki działania również dla innych uczestników rynku. Działania tego rodzaju
są niewątpliwie rolą inspiratora czy animatora rynku i taką rolę polskie jednostki
naukowe powinny starać się spełniać aby uzyskać wpływ na przyszłość, a nie tylko
realizować czynną adaptację, czy to następczą, czy też wyprzedzającą.
69