Pobierz Podręcznik - Przedsiębiorczy Uniwersytet - Instytut Badań ...

nicy wiedzą, w jaki sposób można publikację wykorzystać. Możemy określić, np.
czy zezwalamy na komercyjne wykorzystanie utworu, czy też nie, czy godzimy
się na wprowadzenie modyfikacji, czy można publikacje dalej rozpowszechniać
itp. Dokładne ustalenia odnośnie zakresu ochrony praw autorskich podawane są
w formie prostych pytań, które mogą posłużyć również do oceny, jaki powinien
być zakres bezpłatnego udostępniania. Oczywiście do występowania o ochronę
praw autorskich upoważnieni są właściciele praw autorskich, można więc chronić
utwory, do których nie sprzedaliśmy wcześniej praw, np. wydawnictwu.
Uczelnie często stoją przed dylematem, w jakim zakresie i jakie rezultaty
chronić, a jakie udostępniać bezpłatnie. Z jednej strony, sprawne i szybkie upowszechnianie
wyników badań gwarantuje dalszy postęp wiedzy, zwiększa szanse
na dużą liczbę cytowań i tym samym na budowanie pozycji zespołu w świecie
akademickim. Z drugiej strony, placówka badawcza powinna korzystać z szansy
generowania dodatkowych wpływów finansowych. W przeciwnym wypadku
może się spotkać z zarzutem niewłaściwego wykorzystania zasobów wytworzonych
z udziałem środków publicznych.
Nacisk na bezpłatne udostępnianie wyników badań w ciągu kilku miesięcy od
ich zakończenia jest widoczny w polityce Komisji Europejskiej. European Research
Council zaleca, aby publikacje naukowe, będące wynikiem badań finansowanych
ze środków Funduszy Unijnych powinny być dostępne dla społeczeństwa
bezpłatnie, najlepiej w ciągu 6-12 miesięcy 256 . Promowana jest także inicjatywa
„Open Access”, zmierzająca do zapewnienia bezpłatnego dostępu do cyfrowych
publikacji artykułów prezentujących wyniki badań 257 . Te tendencje powinny być
uwidocznione w polityce placówki akademickiej. Ponadto, zbyt agresywna polityka,
zmierzająca do patentowania możliwie wszystkich rezultatów prac badawczych
i maksymalizowania opłat licencyjnych może zniechęcać przedsiębiorców do
współpracy z daną placówką. Z kolei, dążenie do sprzedaży możliwie wszystkich
praw autorskich, może ograniczyć dystrybucje publikacji i opóźnić udostępnianie
wyników. Konieczne jest właściwe wyważenie pomiędzy działaniami ochronnymi,
utrzymywaniem w tajemnicy wyników części badań i szybkim publikowaniem
części rezultatów.
Określenie sposobu zabezpieczenia praw do własności przemysłowej wymaga
ustalenia, czy dany rezultat badań może mieć zastosowanie komercyjne. Pomocne
w tym zakresie może być ustalenie czy wynalazek ma zdolność patentową, zarówno
w aspekcie negatywnym, jak i pozytywnym.
W tych przypadkach, gdzie rezultaty badań mają znaczenie komercyjne, możemy
rozważyć, czy zasadne jest ponoszenie kosztów działań ochronnych. Jeżeli
wynik finansowy działań ochronnych jest niepewny, można rozważyć opubliko-
256 EURAB Report and Recommendations on „Scientific publication: policy on open access”http://ec.europa.eu/
research/eurab/pdf/eurab_scipub_report_recomm_dec06_en.pdf
257 Np. http://boa.icm.edu.pl/co-to-jest-open-access/
243