Pobierz Podręcznik - Przedsiębiorczy Uniwersytet - Instytut Badań ...

Do trzeciej grupy uwarunkowań rozwojowych branż, czy dużych jednostek (a takimi
są uniwersytety) zaliczyć można przemysły powiązane i wspomagające. Jeżeli
chodzi o uniwersytety to przemysły powiązane obejmują te, które związane są
z: zapewnieniem warunków życiowych dla studentów: domy studenckie, stołówki,
kluby; upowszechnieniem wiedzy: wydawnictwa, biznes elektroniczny, środki
upowszechnienia informacji; prowadzeniem badań naukowych: dostawcy aparatury
naukowej, firmy badawcze, laboratoria, itp. Rozwój przemysłów powiązanych
i wspomagających może z jednej strony wspierać rozwój uniwersytetu, a z drugiej
uniwersytet jako poważny odbiorca może stanowić impuls dla rozwoju tego typu
biznesów. Zakres powiązań nie może obejmować tylko powiązań finansowo-produktowych
ale także powiązania w zakresie wymiany idei. Z drugiej strony warto
rozważyć funkcję uniwersytetu jako przemysłu wspomagającego przetwórstwo
przemysłowe. Analiza tego rodzaju może prowadzić do ciekawych wniosków,
zwłaszcza wtedy, gdy przedsiębiorstwa znajdują się pod kontrolą miejscowego kapitału
i posiada on suwerenność w budowie współpracy z dziedzinami wspomagającymi
i powiązanymi. Znacznie gorsza sytuacja panuje w warunkach, w których
decyzje menedżerskie w zakresie powiązań podejmowane są za granicą.
Ostatnia grupa uwarunkowań dotyczy strategii zarządzania i konkurencyjności
w ramach branży. Należy podkreślić, iż polskie uniwersytety charakteryzują się
w miarę stabilnym zarządzaniem, ich działania charakteryzują się dążeniem do
sprostania wytycznym UE w zakresie kształcenia, co wymusza zmiany powodujące
większą kompatybilność do systemów europejskich, ale obniża wymagania
wobec studentów (np. czasowe, w zakresie liczby przedmiotów) 91 . Wdrażanie tych
wytycznych prowadzi do stałego wzrostu liczby studiujących. Jednak uwarunkowania
popytowe powodują stały wzrost konkurencji wewnątrz branży. Konkurencję
tę obecnie wygrywają uniwersytety w wyniku przejmowania części studentów
od szkół prywatnych. Wzrost konkurencyjności wewnątrz branży edukacyjnej
wymusza powstawanie nowych specjalności i kierunków i wygrywają te uczelnie,
które są w stanie zaproponować bardziej interesujące warunki kształcenia.
Powstaje pytanie kiedy, w wyniku wzrostu konkurencji pomiędzy uniwersytetami,
część z nich skieruje się w większym stopniu ku sferze działalności B+R.
Podany powyżej schemat analizy uwarunkowań rozwoju uniwersytetów w Polsce
ma charakter ogólny i przykładowy. Wykorzystując schemat z diamentu Portera
każdy uniwersytet może sam przeprowadzić analizę swoich uwarunkowań i określić
kierunki działań wymagające dalszych studiów oraz znaleźć odpowiedź na
pytania kiedy i w jakim zakresie warto zwiększyć zaangażowanie w sferze B+R.
91 Charakterystyczne jest to, iż przeprowadzone w ostatnim dziesięcioleciu zmiany na polskich uniwersytetach
doprowadziły do znacznego zmniejszenia liczby godzin studiów, np. na jednym z Uniwersytetów, w roku
2007/2008 liczba godzin na specjalności handel zagraniczny w układzie dwóch cykli licencjatu i magisterskiego
wynosiła 2650 podczas gdy w latach 80-tych liczba godzin zajęć na tej samej specjalności wynosiła
3450. W latach 80-tych realizowano też więcej przedmiotów i to w znacznie mniejszych grupach. W latach
80-tych specjalność tę kończyło wielu absolwentów z innych regionów kraju. W roku 2007/8 specjalność
tą obsługiwała głównie rynek lokalny. Komfort kształcenia i jego jakość spadły więc znacznie. Wszystkie
zmiany były wprowadzane pod wpływem spadających wymogów akredytacyjnych
81