Pobierz Podręcznik - Przedsiębiorczy Uniwersytet - Instytut Badań ...

Rozdział 3. Techniki projektowania naukowego i prac badawczo-rozwojowych
biorstwa na rynkach międzynarodowych mogą tworzyć przewagi konkurencyjne
poprzez analizowanie paradoksów 71 . Jak pokazuje praktyka, sukces w zakresie
rozwoju międzynarodowego nauki osiąga się często w wyniku podejmowania
działań niekonwencjonalnych, innowacyjnych, czy też opartych o osiąganie przewagi
kosztowej w zakresie prowadzenia badań. Ten ostatni element staje się coraz
silniejszym argumentem do lokowania w Polsce nowych centrów badawczych
międzynarodowych koncernów. Należy jednak zwrócić uwagę, że okres trwania
przewagi kosztowej w zakresie realizacji badań nie będzie trwał długo. Można
wręcz przewidywać, że najbardziej korzystne efekty będą w stanie osiągnąć te jednostki
naukowe, które skorzystają z podejścia kreatywnego czy innowacyjnego.
Przejście od fazy naśladownictwa do fazy twórczego formułowania własnych
koncepcji i badań naukowych wymaga przewartościowań i wzrostu wiary we własne
siły. Sukcesy osiągane przez organizację naukową są bardzo często podstawą
tego typu wzrostu poczucia własnej wartości i umożliwiają sformułowanie wizji
docelowej jednostki naukowej czy też, patrząc bardziej praktycznie, jej strategii
B+R.
Wydaje się, że jeżeli jednostka naukowa buduje swoją strategię rozwoju B+R
opierając się o podejście kreatywne, które czasami oddala się od klasycznego systemowego
rozumienia podejścia do zarządzania, to pozwala jej to podejmować
nowe wyzwania w sposób nie opierający się tylko o twórczą analizę istniejącego
problemu, ale niejako ponad nim. Jak piszą B. De Witt i R. Meyer: „Na jednym
końcu spektrum mamy tych, którzy twierdzą, że rozumowanie strategiczne powinno
mieć przede wszystkim charakter racjonalny, a zatem opierać się na logice
jako podstawowym systemie myślenia. Ten pogląd nazywamy perspektywą rozumowania
racjonalnego. Na przeciwnym biegunie znajdują się ci, dla których
istota rozumowania strategicznego polega na zdolności odchodzenia od głęboko
zakorzenionych przekonań i wymyślania nowych sposobów widzenia i zachowania,
co wymaga dużej dozy kreatywności. Ten pogląd nazywamy perspektywą rozumowania
kreatywnego 72 .” Włączenie do strategii rozwojowej jednostki naukowej
problematyki projektowania i wdrażania nowych rozwiązań oznacza z reguły
podjęcie większego ryzyka w warunkach niepewności i, co za tym idzie, bardziej
zbliża się do podejścia kreatywnego.
Można jednak zauważyć, że czyste podejście kreatywne i czyste podejście logiczne
to dwa bieguny tej samej skali. Praktyczny proces strategiczny nigdy nie
zachodzi według skrajności, zawsze jest pewną syntezą obu podejść. Oznacza to,
że komponent logiczny i kreatywny muszą w jakimś zakresie współistnieć.
Tworzenie strategii rozwoju badań i rozwoju jednostki naukowej jest zadaniem
złożonym. Musi się ono opierać o dobrą znajomość projektowania badań, rozległą
wiedzę na temat przedmiotu działania jednostki naukowej oraz posiadaniu jasnej
71 B. de Wit, R. Meyer, Synteza strategii. Tworzenie przewagi konkurencyjnej poprzez analizowanie paradok-
sów, PWE, Warszawa 2007.
72 B. de Wit, …, wyd. cyt. s. 66.
66