Diskurtso kooperatiboak langile-kolektiboan ... - Euskara

Atal teorikoa
Zentzuen bilakaera: zentzu krisiaz
oreka zail horren emaitza dugu kooperatibismo modernoa.
Arrasateko Esperientzia ekonomikoki arrakastatsua dugu, baina
Azkarraga Etxagibelek zentzu eta identitate krisi baten
aurrean gaudela diosku.
5.2.1 Zentzuez, motibazio-iturrien ahultzeaz
Arrasateko Kooperatiba Esperientziak bere hastapenetatik egin
dio arrazionaltasun instrumentalari tokia. Proiektua aurrera
eramateko ezinbestekoa izango da enpresa eraginkorrak egitea,
bestela ez dagoelako uztarriaren beste aldea (alderdi soziala)
garatzerik. Halere, benetako arrakasta bien uztartzeak ekarri
du.
“Hori bai, AKEren arrakasta ez dator
arrazionaltasun instrumentalari (efikaziari)
aitortzen zaion obedientziatik eta bestelako
irizpideei uko egitetik. Arrasateko
kooperatibismoak pragmatismoaren eta zentzuen
arteko loturari zor dio bere indarra (...)” 57
Urte guzti hauetan kooperatibismoarekiko atxikimendu
ideologikoak iturri ezberdinetatik edan izan du:
• Hasieran, konpromiso kristaua egon da kooperatibista
askoren sakoneko motibazioetan.
• Sozialismoan edo klase-kontzientzian sustraituriko
atxikimendua beste askorentzat ere iturri izan da.
• Herrigintzarekiko atxikimendua. Hainbatentzat euskal
eremua izan da abiapuntu eta helburu.
Enpresa jarduna zentzuz hornitzeko gai izan den sakoneko
motibazio bat egon da: “Pertsonek euren bizitza eraiki eta
egituratu dute kooperatibismoaren hondoan aurki daitekeen kode
moral-kristauari, kode sozialistari eta euskal-herrigintzari
jarraiki.
Bulkada horiek pisu eta indar ezberdina izan dute garai
historiko bakoitzean eta protagonista bakoitzaren barne
unibertsoan. Azkarraga Etxagibelek aipatzen duen moduan,
badirudi hasierako belaunaldiek aurkezten dutela garbien
erlijio-motibazioa; 70ko hamarkadan euskal-herrigintza eta
sozialismoa nagusitu zirela. Eta 90ko hamarkadatik aurrera
enpresa-pragmatismoarekin egiten dugula topo nagusiki. Beste
indar-motibatzaileak motelduta, desgaste moduko bat biziko
genuke, eta pragmatismorako joera nagusituko litzateke.
Halere, baieztapen hori gaur egunera ekarriz zaila egiten zaigu
57 Azkarraga Etxagibel, J. op.cit. 39.orr.
133