Diskurtso kooperatiboak langile-kolektiboan ... - Euskara

Atal teorikoa
Kooperatibismoaren bi logikak
bere ikerketarako abiapuntua: zein izan da Arrasateko eredu
kooperatiboak langile klasearen bizimoduan izan duen eragina?
Berak langile ikuspuntua islatu nahi izan du: katean eta
makinetan egunero lanean diharduten horien ikuspuntua jasotzea
izan du helburu.
“He escrito este libro desde la que yo considero
ser la perspectiva de la clase trabajadora. Y he
adoptado este punto de vista por varias razones. En
primer lugar porque, como señalo a lo largo del
libro, las publicaciones sobre las cooperativas de
Mondragón se basan, fundamentalmente, en el
testimonio de los directivos y de los relaciones
públicas; esto forma parte de la construcción del
mito.” 31
Beraz, kooperatiben azterketa langile operari, sindikatuen eta
eragile lokalen ikuspuntutik burutzen du autoreak. Eta
horretarako kapital enpresa pribatu bat eta kooperatiba bat
alderatzen ditu: Bergarako Mayc enpresa eta Fagor Clima
kooperatiba. Asmoa, bata zein besteko langileen ikuspuntuak
biltzea ondorengo gaiei dagokienean: beraien eskubideak
egikaritzeko aukera, partehartze maila, elkartasun sentimenduak
eta beraien asebetetze maila. Hona hemen laburki azterketa
konparatibo horren emaitza nagusienak:
• Langileen ordezkaritza organoei dagokienez. Teorian kontseilu
sozialak langileari enpresaren planifikazioan parte hartzeko
aukera gehiago eskaini diezaioke. Praktikan, ordea, eskubide
hori ez omen da botere bihurtzen. Askotan Kontseiluko kideen
ezaugarriengatik edo eta bestelako muga estrukturalengatik
(denbora falta, informazioaren konplexutasun maila…).
• Hierarkiari dagokionez. Enpresa pribatuan agerikoa da
langileen eta zuzendarien arteko konfrontazioa, bakoitzak bere
tokia du. Kooperatibatan, aldiz, iritzi kontrajarriak agertzen
dira. Langileak “goiko-beheko”dikotomiaz mintzo dira eta
zuzendaritzakoentzat “enpresa guztiona” da.
• Enpresarekiko identifikazioaz. Kooperatibetako kultura
ofizialaren arabera, langileek jabetza sentimendu eta
identifikazio gradu altua dute kooperatibetan. Kasmirren
ikerketaren arabera, sentimendu hori oso mugatua da, eta
kapital ekarpen eta soberakin banaketara bakarrik mugatzen da.
Kudeaketari dagokionez langileek ez dute errealitatean parte
hartzerik.
• Elkartasunaz. Elkartasunaren gaia jorratzerakoan, beste
enpresetako langileekiko loturaren arabera neurtzen du.
31 Kasmir, Sharryn: El mito de Mondragón. Cooperativas, política y clase
trabajadora en una ciudad del País Vasco, Txalaparta, Tafalla, 1999.
27.orrialdea.
52