Diskurtso kooperatiboak langile-kolektiboan ... - Euskara

Atal teorikoa
Kooperatibismoaren bi logikak
Gure ikerketaren fokua Arrasateko Kooperatiba Esperientzian
dagoen arren, lehen kapitulu honetako lehen orrialdeetan
kooperatibismoari begiratu orokorragoa eginez hasiko gara.
Aurrerago, 2.puntuan kooperatibagintzaren tentsio bikoitza
izango dugu aztergai eta Meisterrek landutako teoria aztertuko
dugu. Azkenik, kapitulu honen azken orrialdeetan, hirugarren
puntuan, Arrasateko Kooperatiba Esperientziara hurbilduko gara
hainbat autorek esperientzia horren gainean egindako lanak
laburtu eta aztertuz.
1. Kooperatibismoaren bi logikak
Kooperatiba definitzeko orduan hainbat definizio azter
genitzake, baina nazioartean hedatuena Nazioarteko Aliantza
Kooperatiboak eskaintzen diguna da.
“Una cooperativa es una asociación de personas
que se han unido de forma voluntaria para satisfacer
sus necesidades y aspiraciones económicas, sociales y
culturales en común mediante una empresa de propiedad
conjunta y de gestión democrática”. 1
Kooperatibak izaera bereziko enpresak direla esan dezakegu, izan
ere euren jardun ekonomikoari bestelako balore batzuk
txertatzeko ahalegina egiten dute.
Hori dela eta hainbat autorek zein adituk kooperatibismoaren
izaeran eta definizioan bi logika aitortzen dituzte: logika
ekonomikoak alde batetik eta logika etiko-soziala bestetik.
Esate baterako Iñaki Heras EHUko irakasleak bere “Txanponaren bi
aldeak” lanean jasotzen duenez:
“Agente ekonomiko eta sozialen arteko lankidetza
eta ekoizpen- bideen gaineko langileen jabetza
sustatzen duen doktrinan oinarrituriko enpresak dira
kooperatibak. Doktrina horren arabera enpresaren
helburua ez da mozkinak edo irabaziak maximotzea,
gizartearen beharrei erantzutea baizik” 2
Azkarragak bere tesi lanean azaltzen duenez kooperatibismoaren
funtsa: “logika ekonomikoa eta proiektu etiko-sozialaren
bateratzeko ahalegin dinamiko, ireki, inperfektu eta amaiezina”
da. Pertsonen autonomia garatzeko tresna ere izan daiteke;
“erabakimena. Erabakitzeko gaitasuna modu orekatuagoan banatzea
bilatzen duen egitasmoa da proiektu kooperatiboa” 3
1 Iturria: http://www.ica.coop/es/.
2 Heras, Iñaki: Txanponaren bi aldeak, ekonomiaren mito eta elezaharrak.
Alberdania, 2003. 179.orrialdea.
3 Azkarraga Etxagibel, J.: Identitate kooperatiboaren bilakaera: Arrasateko
Kooperatiba Esperientzia. Tesia. 5. Kapitulua. 2006
27