Diskurtso kooperatiboak langile-kolektiboan ... - Euskara

Atal teorikoa
Arrasateko Kooperatiba Esperientziaren ibilbide historikoa
Eliza eta batez ere Union Cerrajera ziren herriko bizitzaren
zentro, bertako langileek, etxebizitzak, ekonomatoa,
haurrentzako eskolak eta
gizarte segurantzaren
funtzioa betetzen zuen "Caja
de Auxilios" bezalako
zerbitzuak
zituzten.
Gainontzekoek aldiz ez zuten
ikasteko aukerarik eta
premia sozial handian bizi
ziren.
Gerra ostean eta pizkundeari
lotuta baldintza konkretu
eta batez ere On Jose Maria
Arizmendiarrietaren bisio
eta egitekoek Arrasaten izan
zuten bere fruiturik
emankorrena. Gaur egun
munduan ezaguna den
Arrasateko Kooperatiba
Esperientzia, egun MCC 45
izenez ezagutzen duguna.
1.1 J.M
Arizmendiarrietaren
eragina 46
1.1.1 Gerraosteko
ingurune historikoa
Jose Maria Arizmendiarrieta Madariaga
1915eko apirilaren 14an jaio zen Barinaga
auzoko Iturbe baserrian, Markinan (Bizkaia).
Lau neba-arrebetatik zaharrena izanda ere,
bere oinordekotzari uko egin zion eta apaiz
ikasketei ekin zien, hamabi urte zituela.
Gaztetandik zetorkion bokazioa:
Arizmendiarrieta, kooperatiben sortzaile eta
pentsalari pertsonalistaz gain, apaiza izan
zen batez ere.
Apaiz ikasketak Artean (Bizkaia) hasi zituen,
eta 1931n Gasteizera joan zen, Barandiaran,
Lekuona, Oniandia edo Pildain irakasle izango
zituen Seminario Nagusira. II. Espainiar
Errepublika jaio berria zela iritsi zen
Arabako hiriburura. Garai itxaropentsu eta
baikorrak ziren, eta, testuinguru historiko
berriak eskaintzen zituen askatasun eta
eskubide berriekin, euskal kulturaren
Pizkundean bete-betean murgildu zen. Gisa
horretara, urte horietan arlo sozial,
linguistiko eta kultural ugari landu zituen:
antzerkia, poesia, itzulpena, Eguna historiako
lehen euskarazko egunkaria eratzea…
Halere, Francoren tropa nazionalak 1937ko
ekainaren 17an Bilbora iritsi zirenean,
Arizmendiarrieta atxilotu eta kartzelaratu
egin zuten. Bere lankideari heriotza zigorra
ezarri zioten baina bera aske utzi zuten.
Tropa nazionaletan atxikitzera behartu zuten.
Ezagutu zutenek gerrako pasarte horrek betiko
aldatu zuela zioten.
Seminario Nagusiko ikasketak amaituta,
Gasteizko apezpikuak Arrasateko parrokiara
bidali zuen, laguntzaile gisa. Arrasatek,
mendeetan burdinaren hirigune izandakok, garai
hartan 8.000 biztanle inguru zituen. Gerraren
biolentziak moralki eta ekonomikoki lur jota
utzi zuen herria: familia apurtuak, gosea,
gorrotoa, langabezia. Herria gerraren
irabazleen aldekoen eta galtzaileen artean
apurtua zegoen, zauriak oraindik bizi-bizi
zeuden. Egoera horretan zail zeukan
Arizmendiarrietak protagonista neutral eta
bakezale izatea. Dena den, oztopo ugari
aurkitu bazuen ere, gerrak utzitako haustura
hori gaindituz elkartze berri baten bidetik
jardun zuen bere abade bizitzan zehar.
1936ko iraila eta 1939ko
apirila bitartean gorigorian
bizi izan zen Gerra
Zibila Arrasaten. Eskolak
erdi hutsik zeuden, batzuek
erbestera ihes egin behar
izan zuten eta kaleak,
plazak eta etxebizitzak
tropen esku zeuden. Baina
1939ko apirilean gerra
zibila amaitu bazen ere,
pobrezia ez zen desagertu,
II.Gerra Europarra hasi
baitzen urte bereko udan,
eta hala ogia, lekaleak eta okela bezalako oinarrizko elikagaien
45 Ikus III.kapituluko 4.puntua.
46
Arizmendiarrietaren pentsamendua, nahiz eraldaketa proiektuan sakondu nahi
izanez gero, Agirre, N. eta beste: Lankidetza. Arizmendiarrietaren eraldaketa
proiektua. Lanki Ikertegia. 2001
90