Diskurtso kooperatiboak langile-kolektiboan ... - Euskara

Atal teorikoa
Fagor Arrasateren ibilbide historikoa
1976-1981
2.4 1976-1981
1. Trantsizio garaia
1975ean tentsio eta ezinegon handiko giroa nabari zen. Francoren
osasuna ahultzean eta heriotza gerturatu ahala, aktibista
politiko eta sindikalak euren lekua hartzen ari ziren,
diktadorea hil bezain laster argitara irteteko. Erakunde
klandestinoak ziren arren, lortzen zuten eraginik gizartean.
Demokratizazio prozesua azkarra izan zen. Erakunde politiko eta
sindikal guztiak legeztatu ziren, Partido Comunista barne.
Hauteskunde libreak ziurtatu zituzten. 1977an eta 1979an
hauteskunde orokorrak (Estatu mailakoak) egin ziren. 1980an
berriz, hauteskunde autonomikoen txanda izan zen eta Euskal
Autonomi Erkidegoan Eusko Alderdi Jeltzalea nagusitu zen.
Hauteskunde horietatik sortutako gobernu autonomoak Euskal
Autonomi Erkidegoan kultura eta ekonomi alorrean eskuduntzak
zituen, eta horrek euskara eta ikastolen alde egitea erraztu
zuen, besteak beste.
2. Krisialdi ekonomikoa: inflazioa eta langabezia
Garai honetan egoera ekonomikoan inflazio eta langabezi tasa
altuek agintzen zuten. Krisialdia nabarmena zen estatu espainiar
eta Euskal Autonomia Erkidegoan; egoera hori oraindik eta
larriagoa bihurtuko zen 80ko hamarkadan, mundu mailako atzerapen
ekonomikoak Espainia gogor astinduko baitzuen. Gainontzeko
nazioak 85. urtetik aurrera errekuperatzen hasi baziren ere,
Espainiak bere horretan jarraitzen zuen krisialdian hondoratuta.
“Entre 1975 y 1983, la producción creció
sólo un 1,6% anual, y la inflación
registró un promedio del 16,8 %, la más
elevada de Europa.” (Bradley y Gelb 1987,
83)
Pezetaren egoera ere kaskarra zen, behin eta berriz
birbaloratzen zuten, esportaziora jo beharra zegoen. Arrasaten,
eskaera kartera oso baxua zen eta arduratzen hasiak ziren,
baliabide produktiboekin alderatuz gero hazkuntza txikia zen,
urte latzak zetozela argi ikusten zen, estutu beharra zegoen.
Egoera honen aurrean, bai Arrasate eta bai gainontzeko enpresak
salmenten merkatua Espainiatik kanpo bilatzera, esportatzera
behartuak zeuden. Esportazioak poliki-poliki indarra hartzen
hasi ziren.
173