Diskurtso kooperatiboak langile-kolektiboan ... - Euskara

Atal teorikoa
Sorrerako garaiak
Laborismoa sozialismo modurik helduentzat dauka, eta bere
ikuspegi kristauarekin bateragarritzat 47 .
- Euskal Herriko tradizio soziala
Euskal baserri giroko semea da Arizmendiarrieta, eta giro
horretako ohitura, ikusmolde eta zentzu komunitarioen zordun.
Behin baino gehiagotan aipatuko du berak ezagututako ‘euskal
gizakiaren’ izateko modua, lankidetzak behar duen pertsona
ereduari lotuta: leialtasuna, lanerako joera, ideia gauzatzeko
gaitasuna, askatasun egarria, komunitate zentzua.
Arizmendiarrietaren ahaleginak 50.hamarkadan eman zituen bere
fruituak: enpresa kooperatiboak eta Eskola Profesionalaren
garapen eta finkatzea. Langileen partehartzea bultzatuz, eta
beti komunitatearen zerbitzura, enpresetan eredu kooperatiboa
txertatu zuen, gaur egun kooperatibismo arizmendiarra deitzen
dugunaren eredua.
1955. urtean Arizmendiarrietaren gizarte ekintzak goi mailako
administrazioan iraultzailetzat hartuak izan ziren eta gogor
salatuko zuten. Bestetik, beranduxeago, sektore marxista
iraultzaileetatik ere kritikak jasango zituen. Kritiken erdian,
baina, gero eta jende gehiago bilduz, berak inspiratutako
eraikuntzak aurrera jarraituko zuen Ulgor, Euskadiko Kutxa,
Lagun Aro edo Alecop-en fundazioarekin.
Nekaezina bazen ere bihotz ahula zuen, osasunez makal ibili zen
bere azken urteetan. 1968ko udaberrian izan zuen lehen osasun
krisia eta 1976ko azaroaren 29an hil zen, “Arrasaten
kooperatibismoa sendo sustraiturik jadanik eta aberastasun
ekonomiko, sozial eta izpiritual handiko arrastoa utzita”
Lankidetza liburuan diotenez.
Bere ibilbideko emaitza guztietan gizartean eragin handiena izan
dutenak enpresa kooperatiboak izan dira. Enpresa antolakuntza
honen bitartez Arrasate astindu zuela esan daiteke: aberastasun
soziala eta ekonomikoa uztartu zituen lanaren eta eredu
kooperatibistaren bidez. Eredu honen oinarrian bere filosofia
pertsonalista sakona zegoen.
Pertsonalismoaren pentsamoldean jarraiki, ekintza hartu zuen
ardatz, eta pentsabidea eta ekinbidea batera garatu zituen.
Horrela, pertsona eta komunitatearen duintasunari buruzko
filosofia praktikoa eratu zuen eta horren emaitza dira martxan
jarri zituen erakundeak.
47 Aipatzekoa da, baita, Eibarko sozialismoarekin izan zuen hartuemana. Eibarko
esperientzia kooperatiboa -bereziki ALFA enpresa kooperatiboan gauzatu zena-
Toribio Etxebarria euskal sozialista historikoak gidatu zuen, eta
Arizmendiarrietak harreman estua mantendu zuen berarekin (Joxe Azurmendi, El
Hombre Cooperativo, Azatza-Otalora, 1992, 605. orr.).
93