Diskurtso kooperatiboak langile-kolektiboan ... - Euskara

Atal teorikoa
Fagor Arrasateren ibilbide historikoa
1962-1967
3. Lagun Aro, etorkizuna bermatuz
Gaur egun ezagutzen dugun Lagun Aroren sorrera 1967ko
urtarrilaren 1ean gertatu zen, ordura arte Arrasate
kooperatibako bazkideak (orduko kooperatiba guztiak bezala)
medikuaren asistentzia izateko kartilaren bidez konpontzen
ziren. Bazkide bakoitzak bere kartila zuen eta bertan hileko
soldataren %25 medikuaren gastuak ordaintzeko gordeko zuen.
Urtearen amaieran bazkideek kartilan gelditzen zitzaien diru
guztia batera jartzen zuten. Elkartasunez, kartilak parekatzen
ziren, izan ere, familia baten ardura zuen bazkideak seguruenik
kartilatik asko gastatuko zuen, aldiz ezkongabea zenak diru asko
eduki zezakeen. Horrela, solidarioki dena Elkartasunezko Fondoan
sartu eta handik berriz banatuko zen, hurrengo ekitaldi hasieran
denak baldintza berdinetan egon zitezen.
Halere, eta hurrengo lerroetan agertzen den bezala, erretiroaren
inguruko gaia zintzilik zegoen oraindik, ordura arte gizarte
segurantzan ez zenez kotizatzen zerbait asmatu beharra zegoen.
“Hor bentaja haundixa sortu zan Lagun
Aro sortu zanien. Zeattik gure
seguridade aldetik genguzen
txintxilizka, zeattik gure kartila bat
eruten gauen, oso solidarixua zan...
Iñun emun barik dirue, estamento
ofizialik emun barek, norberak
repartiduten zauen. Solteruak beti dirua
eukitzen gauen, ez gauen gastoik
eukitzen, da zan solidario tema hortan,
baiña gerora ikusitta ez zauen ezer, ez
zauen aurrera bideik. Bai, esaten zan
jubilaten zarenien diru pila bat
eukikozue ta. Bueno, ba ezta pasau hori,
ta eskerrak dezisiñua hartu zala Lagun
Aro sortzeko, ta seguridade sozialien
barruan sartu gitzen, da Lagun Aron
sortu zan, da bueno. Bestela gure
jubilaziñua izengo zan oso txarra, oso
txarra; ez dakit ze eongo zan.” (Karmelo
Olabe)
1959tik 1967rako urte tartean erretirora bideraturiko dirua lan
aurrerakinaren %5 zen. Bazkideak 65 urte izan beharko zituen
jubilatzeko, bere pentsioa lan aurrerakinaren %5ak, urteko
interesek eta bakarkako libretatik banaketa egin ostean
positiboan gelditzen zenaren gehitzeak osatuko zuen. Gauzak
horrela, sistema hau kooperatibaren jarduera ekonomikoak
baldintzatzen zuen.
Horrela, 1968ko urtarrilaren 28an egin zen 10 ordu baino gehiago
iraun zuen Batzar Orokorrean jaio zen Lagun Aro kooperatiba,
165