Deuteronomio - Free Bible Commentary

MAIKLING MGA PALIWANAG SA MGA TEKNIKAL NA MGA PINAGKUKUNANG
GINAMIT SA KALIPUNAN NG KOMETARYO SA LUMANG TIPAN
A. Pang-Leksiko
Mayroong maraming napakahusay na mga leksiko na magagamit para sa sinaunang Hebreo.
A. Hebrew and English Lexicon of the Old Testament nina Francis Brown, S. R. Driver, at Charles
A. Briggs. Ito ay nakabatay sa Alemang Leksikon ni William Gesenius. Ito ay kilala sa daglat na
BDB.
B. The Hebrew and Aramaic Lexicon of the Old Testament nina Ludwig Koehler at Walter
Baumgartner, na isinalin ni M. E. J. Richardson. Ito ay kilala sa daglat na KB.
C. A Concise Hebrew and Aramaic Lexicon of the Old Testament ni William L. Holladay at
nakabatay sa na taas na Alemang Leksikon.
D. Isang bagong tomo ng teolohikong pag-aaral ng salita ang pinamagatang The New
International Dictionary of Old Testament Theology and Exegesis, na pinapatnugot ni
Willem A. Van Gemeren. Ito ay kilala sa daglat na NIDOTTE.
Kung mayroong napakahalagang pagkakaibang leksiko, ipinapa ang maraming salin sa
Ingles (NASB, NKJV, NRSV, TEV, NJB) mula kapwa “salita-para sa-salita” at “dinamikong
katumbas” na mga salin (cf. Gordon Fee & Douglas Stuart, How to Read the Bible For All Its
Worth, pp. 28-44).
B. Pang-gramatika
Ang pang-gramatikong pagkakakilanlan ay kadalasang nakabatay sa Analytical Key to the Old
Testament ni John Joseph Owen sa apat na bahagi (tomo). Ito ay pinagtutuos sa Analytical Hebrew
and Chaldee Lexicon of the Old Testament ni Benjamin Davidson.
Isa pang pantulong na pinagkukunan para sa pang-grammatiko and sintaktikong mga katangian
na madalas na ginagamit sa mga tomo ng OT na “Maaari Mong Maunawaan ang Bibliya” na
kalipunan ay “The Helps for Translators Series” mula sa United Bible Societies. Sila ay
pinamagatang “A Handbook on .”
C. Pang-teksto
Ako ay nakakatiyak sa inspirasyon ng pangkatinig na tekstong Hebreo (hindi ang Masoretikong
mga punto ang mga punang pang-patinig). Gaya ng sa lahag na sinipi sa kamay, ang mga sinaunang
teksto, mayroong ilang mga talatang may katanungan. Ito ay madalas na dahilan ng mga
sumusunod:
A. hapax legomenon (mga salitang minsan lamang ginamit sa Hebreong OT)
B. mga terminong pangkataga (mga salita at mga parirala na mga literal na kahulugan ay hindi
magagamit)
C. mga walang katiyakan sa kasaysayan (ang ating kakulangan sa kaalaman patungkol sa
sinaunang mundo)
D. ang maraming semitikong pangsemantikong larangan ng mga limitadong talasalitaan ng Hebreo
E. mga suliranin na mauugnay sa mga nahuling mga sinaunang tekstong Hebreo na sinusulat
kamay ng mga manunulat
F. mga manunulat na Hebreo na sinanay sa Ehipto na nakaramdam ng kalayaan sa pagbabago ng
mga teksto na kanilang sinipi upang maging lubusan at nauunawaan sa kanilang panahon
(NIDOTTE, pp. 52-54).
Mayroong maraming pinanggalingan ang mga Hebreong salita at mga teksto sa labas ng tekstwal
na tradition ng Masoretiko.
1. Ang Samaritanong Pentateuch
i