International Teacher Education Conference 2014 1

International Teacher Education Conference 2014
keep higher the quality assurance in higher education and to offer relevant education
in physiotherapy, the steak holders, including students and teaching staff feedback
should be considered.
Key Words: physiotherapy education, student satisfaction, lecturer
Giriş
Fizyoterapistlik mesleği 20. yy’ın başlarında savaşlardaki yaralanmalar ve artan poliomiyelit vakalarını
tedavi etmek amacıyla geliştirilmiş bir meslektir. Toplumun ihtiyacını karşılamaya yönelik primer sağlık
ekibinde yer alan pozitif bilime hizmet eden meslek kollarından biridir. Bu meslekte klinik tedavi ve sağlığı
geliştirici programlar temel davranış ve sosyal bilimlerin prensipleri doğrultusunda uygulanır. Mesleğin
mezuniyet sonrası eğitimi boyunca uzun dönemdeki hedefleri ve süreçlerini geliştirmeye yönelik beklentileri
tanımlanmıştır (“PT Evaluative Criteria,” 2013). Fizyoterapi eğitim standartlarının oluşturulduğu rehberler de
bulunmaktadır (“Guide to Physical Therapist Practice”, 2001, Alexandria, VA 2004, “APTA Guide for
Professional Conduct”, 2010 “APTA Physical Therapist Clinical Education Principles”, 2007).
Fizyoterapi eğitimi temel bilimler (fizik, kimya, biyoloji, istatistik) ile anatomi, fizyoloji gibi temel tıp
bilimlerinin yanı sıra temel ve klinik mesleki beceriler üzerine inşa edilmiştir. Sosyal bilimler, sanat, temel
bilimler ve genel eğitim ile kazandırılan beceriler öğrencilere ilgi alanlarını keşfetme fırsatı vermelidir. (Lake,
2003)
Fizyoterapi eğitiminin teorik ve pratik olmak üzere iki önemli komponenti vardır. Teorik ve pratik
eğitim, öğrencinin sınıfta ve laboratuarda fiziksel, biyolojik ve davranışsal bilgi, beceri, tutum ve fizik tedavi
uygulamaları için gerekli olan becerileri kazandırmayı hedefler. İdeal bir eğitim ortamında öğrencilerin farklı
düşünme stilleri ile farklı mesleki ve toplumsal kavramları tanımlamaları, toplum ve meslek için kendi
sorumluluklarını yerine getirmeye yardımcı olacak etik davranışları ve problem çözmede büyük önem taşıyan
eleştirel düşünme özelliğini kazanmaları sağlanır (“PT Evaluative Criteria,” 2013).
Fizyoterapi eğitiminde öğretim elemanları performansını geliştirmeye yönelik 17 standart
tanımlanmıştır. Genel olarak öğretim elemanlarının performansları için mevcut ve potansiyel engeller: tesis, fizik
tedavi mesleğinin mali / ekonomik koşulları ve teknolojik donanım olarak belirlenmiştir (“Office of Minority
Health, 2001). Fizyoterapi eğitiminin gerçekleştirildiği klinik eğitim merkezleri (okulları) öğrencilerin bilgi
teminini, tutumlarını ve becerilerini geliştirmeyi amaçlayan akademik ve klinik aktivitelerin, uygulamalı analiz
ve sentezinin gerçekleştirilmesi yönüyle hayati önem taşımaktadır (Barr, Gwyer, Talmor, 1982). Bu bağlamda
klinik ortamların ve eğitim ortamlarının değerlendirilmesinin gerekliliği kaçınılmazdır.
Fizyoterapi eğitimi ile ilgili öğrencilerin gerek eğitim programına gerekse öğretim elemanlarına bakış
açısını irdeleyen anket çalışmaları literatürde mevcuttur [Hayes, Huber, Rogers, Sanders (1999), Morren,
Gordon, Sawyer (2008), Buccieri, Brown, Malta, Ward, (2008)]. Ancak öğretim elemanları ve öğrenci bakış
açısının birlikte değerlendirildiği ve sonuçların incelendiği nitelikteki çalışmalar ülkemiz literatüründe yok
denecek kadar azdır. Bu çalışmanın temel amacı ülkemizde sayıları giderek artan fizyoterapi
okulları/bölümlerinde eğitim alam öğrenciler ile görev alan öğretim elemanlarının fizyoterapi eğitimi ile ilgili
memnuniyet düzeylerini belirleyerek, bu konuda ülkemiz için yol gösterici olabilecek bilgi bankasını
oluşturmaktır. Ayrıca bu sonuçlardan hareketle eğiticilere, yöneticilere ve sorumlu kurumlara stratejik planlama
yaparken kullanabilecekleri sonuç ve öneriler sunmaktır.
Materyal ve Metod
Bu pilot çalışma tanımlayıcı kesitsel bir çalışmadır. Katılımcılar (N= 113) araştırma kriterlerine uygun
iki üniversitede gerçekleştirilmiştir. Bu çalışma Pamukkale Üniversitesi Etik Kurulu tarafından onaylanmıştır.
Son sınıf öğrencilerinin (N=102; yaş ort.: 22.9±1.9 yıl) ve öğretim elemanlarının (N=11; yaş ort.: 39.4±6 yıl)
üniversite ortamı, bölüm olanakları ve yürütülmekte olan fizyoterapi programından memnuniyetlerini
değerlendirmek için iki anket kullanılmıştır: (1) öğrencilerin ve öğretim elemanlarının memnuniyet düzeylerini
belirleyen 25 soruluk anket (cronbach alfa: 0.90); (2) öğrencilerin öğretim üyelerini değerlendikleri 20 soruluk
anket (cronbach alfa: 0.95).
Anketlerde yer alan önermelerin değerlendirilmesi beş kısımdan oluşan (Kesinlikle katılmıyorum:1,
Tamamen Katılıyorum:5) Likert tipi ölçekler ile yapılmıştır. Anketlerde yer alan önermeler daha önce
uygulanmış ve mevcut uygulanmakta olan anketlerden oluşturulmuştur [Jarski, Kulig, Olson R (1990), Buccieri,
Brown, Malta, Ward (2008), Morren, Gordon, Sawyer (2008), Housel, Emeritus, Gandy, Edmondson (2010)].
Konu ile ilgili bir eğitim fakültesinin ölçme ve değerlendirme anabilim dalından iki ve bir tıp fakültesinin
biyoistatistik anabilim dalından bir olmak üzere, toplam üç uzmandan görüş alınmıştır. Çalışmanın yapılacağı
okullar/bölümlerden gerekli izinler alınmıştır. Çalışma gönüllülük esasına dayanmaktadır. Katılımcılara
çalışmanın amacı, gerekçesi ve anket içeriği detaylı bir şekilde açıklandıktan sonra anketler dağıtılmıştır.
994