International Teacher Education Conference 2014 1

International Teacher Education Conference 2014
Başarılı Öğretmenin Vasıfları
Muhammed Aydın a*
ª Prof. Dr., İslami Bilimler Fakültesi, Katar Üniversitesi
Başarılı bir öğretmen, mesleğine bağlılık duyan, dersi en iyi şekilde aktarmak için farklı yöntemleri
uygulayabilen, kalbinde sımsıcak sevgi, muhabbet parıltıları bulunduran ve sahip olduğu ahlakıyla çevresindeki
insanları kendisine imrendiren bir idealisttir.
İnsan iyiyi taklit ederek daha yükseklere çıkabilir. Bir öğretmen de zirveyi yakalaması için bir örnek zihninde
canlandırması gerekir. Allah Resulü Hz. Peygamber (salat ve selam üzerine olsun), kıyamete kadar bütün
insanlığın en son, en ideal, en başarılı, en örnek alınan ve en sevimli öğretmeni olarak karşımızda durmaktadır.
Başarılı bir öğretmen için bütün insanlığı terbiye etmek, güzel ahlâkı tamamlamak üzere gönderilen Hz.
Peygamber (Salat ve selam üzerine olsun) örneği bulunmaktadır. Nitekim Hz. Peygamber (Salat ve selam
üzerine olsun) şöyle buyurmuşlardır: “Beni Rabbim terbiye etti ve terbiyemi güzel yaptı” (Cami’us-sağîr,
Suyûtî, hadis no:1262). Kur’an-ı Kerimde Yüce Allah da onu şöyle takdim etmiştir: “Andolsun Allah'ın
Elçisinde sizin için Allah'a ve ahiret gününe kavuşmaya inanan ve Allah'ı çok anan kimseler için, (uyulacak) en
güzel bir örnek” (Ahzab: 21)
Geniş anlamda “nitelik/vasıf” kavramının çok arandığı bir dönemde yaşıyoruz. “Nitelik” meselesi her şey için
aranan ve başarı için gerekli bir unsurdur. Dolayısıyla bir öğreticinin yaptığı işin güzel olması ve yaptığı işinde
başarılı olabilmesi için bazı niteliklere sahip olması gerekmektedir.
Yapılan bir işin güzel olması, pürüzsüz ve sağlam bir görünüm arz etmesi o işin mahiyetinin kavranması ve
şartları gözetilerek yerine getirilmesine bağlıdır. Yüce Allah (c.c) “De ki: «Çalışın: Yaptıklarınızı Allah da,
Resulü de, müminler de görecektir.”( Tevbe Sûresi, 9/105) ayetiyle işe hakim olmaya ve maharet göstererek
yerine getirmeye işaret etmektedir. Bu da insanı hata yapmamak için kontrollü hareket etmeye itecek ve
yanlışların sayası za olacaktır.
Örneğin; bir müezzin güzel ezan okumalı; imam, huşu’ içinde güzel namaz kıldırmalı; cemaatle ibadet eden
Müslüman, cemaatle ibadet yapmanın kazandıracağı sevap ve manevi atmosferin bilincinde olmalı; öğretmen
hakkını vererek öğretmenlik yapmalı; sürücü, kurallara uygun şekilde aracını kullanmalıdır. Kısacası herkes,
dünyası ile ilgili yapacağı en küçük işten ahireti ile yapacağı en cüzi ibadete kadar her davranışında sahip olduğu
imkan ve birikimi en iyi şekilde ortaya koyarak kaliteyi yakalama gayretinde olmalıdır. Hz. Peygamber (salat ve
selam üzerine olsun) bir hadis-i şeriflerinde “Allah, yaptığı işi itkan/ihsan üzere yapan insanı sever. (Taberanî,
el-mucemu’l-evsat, hadis no:897; Beyhakî, Sünen, hadis no:4929) buyurmaktadır.
İtkan/Bir işi istenilir düzeyde yerine getirmek, Müslüman kimliğinin en belirgin özelliğidir. İslam, her ferdin
ahlakını ve faaliyetlerini başlı başına etkileyen bu ayırt edici özelliği, mensuplarında aramış ve çeşitli
tavsiyelerle bunu yerleştirmeye çalışmıştır.
Aslında insanın, dışarıda kendisini tanıtan davranışının güzellik ve çirkinliği, sahip olduğu “ihsan şuuru” ile
orantılıdır. Kur’an ve sünneteki “ihsan” zannedildiği gibi sadece “iyilik yapmak” manasına gelmemektedir.
Bilakis yapılan neyse onun en güzelini sergilemek, mükemmeliyeti elde etmek çabasıdır. Hz. Peygamber (salat
ve selam üzerine olsun) “ihsan”ı tanımlarken “Allah’ı görüyormuşçasına O’na ibadet etmendir” (Buharî, hadis
no:48) ifadesiyle Allah rızasının söz konusu olduğu işlerde bulunmanın gerekliliğine vurgu yaparken aynı
zamanda Allah’ı görüyor gibi kulluk yapmayı istemiştir.
Müslüman yaptığı bir işi, ibadete dönüştürebilmesi için onun üzerinde titrer ve sorumluluk bilinciyle hareket
eder. Çünkü Müslüman’ın ister dünyevi ister uhrevi olsun yaptığı bir iş, ancak ibadet niyeti ile yapılırsa Allah
katında geçerlidir. Zira Yüce Allah (c.c) Kur’an-ı Kerim’de “De ki: «Benim namazım da, her türlü ibadetlerim
de, hayatım da ölümüm de hep Alemlerin Rabbi olan Allah’a aittir.»” (En’am Sûresi, 162) buyurmaktadır.
Acaba bizler, Müslüman bir toplumda yaşıyor olmamıza rağmen, yapılacak işin en güzelini ortaya koyacak
kimliğe sahip bireyler yetiştirebiliyor muyuz? Belki de bugün geri kalmışlığımıza sebep olan en önemli
noktalardan biri de yapacağımız işlerde özen göstermememiz, itkan ve ihsan şuuru ile fert ve toplumumuzu
eğitmeyişimizdir.
Geliniz, yaptığımız her işte; öğreticiliğimizde, ibadetlerimizde ve muamelelerimizde ihsan derecesini
yakalayabilmemiz için kendimize hedef olarak “güzel”i seçelim. Zira “güzel”de itkan/yapılan işi yerli yerinde
E-mail address:
601