International Teacher Education Conference 2014 1

International Teacher Education Conference 2014
anlatırken kendilerine alfabe yazma ödevi veren hocalarının ödevleri tamamladıklarında kendilerinden ödevleri
silip tekrar başlamalarını istediğini, lavabo ihtiyacı dışında dışarı çıkmalarına da izin vermediğini belirtmektedir.
Dışarı çıkmak için yalan söyleyen arkadaşlarını anlatırken bu tavrı ile öğrencilere yalanı öğreten hocasını
eleştirmektedir. Eğitim hayatım ve hocalarım bu şekilde devam etseydi bana ait tek bir makale dahi
okuyamazdınız, diyerek öğretmenlerin öğrenci üzerindeki etkisine vurgu yapmaktadır. Tantâvî, daha sonra
derslerine giren genç bir hocanın olumlu tavırları sayesinde kendine güvenmeye başladığını söyler (Tantâvî,
1989: I, 29-32). Osmanlı hakimiyetinin son yıllarında devam ettiği bu okulda Türk hocalarının olduğunu, Türkçe
okuduklarını ve Arapça yazdıklarını söyler. Bu bilgilerden Tantâvî’nin Osmanlıca öğrendiği anlaşılmaktadır
(Tantâvî, 1989: I, 52; Ebu’l-Kasım, 1999: 28-29).
Osmanlı hâkimiyetinin sona ermesi ile kapanan bu okulun öğrencileri diğer okullara dağıtılmış Tantâvî de el-
Mekteb el-Sultanî’ye başlamıştır. Eğitim politikası ve yöntemi farklı olduğu için Tantâvî beşinci sınıfı tekrar
okumak zorunda kalmıştır. Bir sene sonra sınıftan bir arkadaşı ile fasih Arapça konuştuğu için arkadaşlarının
dalga geçmesi sebebi ile Çakmakiyye medresesine geçmiştir (Tantâvî, 1989: I, 57- 63; Ebu’l-Kasım, 1999: 30-
32).
Tantâvî bu dönemi anlatırken “12 yaşıma kadar Türk, Arap ve İngiliz yönetimlerine şahitlik ettim, sırada
Fransız yönetimi var.” diyerek özel hayatının ülkesinin siyasi tarihi gibi karışık ve olaylı geçtiğini ifade
etmektedir (Tantâvî, 1989: I, 66). Şeyh Î’d es-Sefercelenî’nin kurduğu bu özel okulda babası da bir dönem
hocalık yapmıştır. Muallimüş-Şam olarak bilinen Şeyh Î’d, Tantâvî’nin üzerinde çok etkili olmuştur. Tantâvî bu
hocadan ders almadığı halde odasına gidip onu dinlediğini, onun sözlerinin kendisinde çok büyük bir etki
bıraktığını söylemiştir. Tantâvî bu okulda Mahmud el-Akkad, Salih et-Tunusî ve Şeyh el-Kafî gibi hocalardan
ders almıştır. El-Kafî okul dışında da klasik yöntemle ona ders vermeye devam etmiş ve pek çok metin
ezberletmiştir. (Tantâvî, 1989: I, 66- 80, Ebu’l-Kasım, 1999: 30- 32)
Fransız işgalinin başladığı dönemde, ailesinin yaşadığı yeri değiştirmesi sebebiyle Ali Tantâvî tekrar okul
değiştirmiş ve Muhâcirîn okulunda beşinci sınıfı tekrar okumaya başlamıştır. Tantâvî bu yılları anlatırken nicelik
olarak 3 yıl kaybettiğini ama nitelik olarak çok şey kazandığını, ilmi açıdan çok bereketli 3 yıl geçirdiğini söyler.
Altı yılın sonunda yazılı sınavdan sonra bir komisyonun önünde sözlü sınava tabi tutularak alınan ilkokul
diploması ile 14 yaşında buradan mezun olmuştur. Tantâvî bu komisyon tarafından düzenlenen sınavı, hocaların
kendi bilgileri ve birbirileri ile yarıştığı küçük öğrencilerin korkulu rüyası olarak tarif eder (Tantâvî, 1989: I, 85-
86).
Tantâvî bugün pek çok üniversite öğrencisinin bile okuyamadığı “el-Eğanî”, “el-Mustatraf”, “el-Keşkûl” gibi
eserleri okul dışındaki zamanlarında okuduğu ve boş zamanlarını babasının kütüphanesini inceleyerek geçirdiği
için bu sınavı büyük bir başarı ile geçmiştir. Ortaokul ve lise eğitimine Suriye’deki tek tam lise olan Mektebetül
Anber’de başlamıştır. Tantâvî altı yılını geçirdiği bu okulu ömrünün en verimli yılları olarak tanımlar. Bu okulda
dönemin en ileri gelen edebiyatçılarından olan Şeyh el-Mübarek el-Cezâirî’den, Selim el-Cündî’den,
Abdurrahman Selam’dan ders almıştır. ”Ta'rifu'l-âmm bi dîni'l-İslâm” kitabının başında lisede ve medresede
ders aldığı hocalarının isimlerini ayrıntılı bir şekilde vermiştir (Tantâvî, 1989: I, 95- 101, 191- 198).
Selim el-Cündi’yi, babası gibi sevdiğini ifade ederek öğretmenine çok büyük bir sevgi beslediğini, ondan hiç
ayrılmadığını sınıf içinde de dışında da sorular sorup ondan istifade etmeye çalıştığını söyler. Tantâvî lisede iken
çok sosyal olmayan ve derslere düşkün bir öğrenci olmuştur. Bu yönünün sekizinci sınıfta tüm okulun İngiliz
bakan Belfor’un ziyaretini protesto amacıyla okula gelmediği gün okula gidip okulda hiç kimsenin olmadığını
gördüğünü söyler. Aynı öğrenci birkaç yıl sonra Fransız bir görevlinin emirlerine uymadıkları için okuldan
uzaklaştırılan arkadaşlarına destek için tüm okulun öğrencilerinin dersleri protesto etmesine sebep olmuştur.
Milli eğitim bakanının sözleri bile onun ve arkadaşlarının geri adım atmasını sağlayamamıştır. Öğrenciler
okuldan ayrılıp çarşıda halkın desteği ile protesto dalgasını büyütmüştür. Bu olayın ardından Tantâvî gözaltına
alınıp tek kişilik bir hücrede hapsedilmiştir. O gün en önde olmanın kendisine vereceği zararların farkına varan
Tantâvî bu olaydan sonra hiçbir olaya liderlik etmediğini insanların hutbelerinde ve makalelerinden etkilenip
galeyana geldiklerini ama kendisinin buna önderlik etmediğini söyler (Tantâvî, 1989: I, 156, 167, 171).
Tantâvî’nin okul yıllarında bile çok etkili bir hatip olduğunu gösteren bu olay okuduğu lisenin ve ders aldığı
hocaların eğitiminde ne kadar etkili olduklarını göstermektedir. Lise eğitimi sırasında Emevi Cami’nin okula
yakın olmasından faydalanan Tantâvî camide ki ders halkalarına da iştirak ederek modern eğitimin yanı sıra
klasik eğitimini de sürdürmüştür (Tantâvî, 1989: I, 75).
Üniversite Yılları
Ali Tantâvî, liseyi bitirmeden kız kardeşi ile Mısır’a gidip iki ay kalmış ve tanıştığı hocalardan ve
düşünürlerden çok etkilenmiştir. Dr. Abdurrahman Azzam ve Seyyid Kutub tanıştığı insanlar arasındadır. Liseyi
bitirdikten sonra da Mısır’a gidip üniversite eğitimini orada tamamlamak için Edebiyat Fakültesi dekanı Taha
423