International Teacher Education Conference 2014 1

International Teacher Education Conference 2014
Platon, ideal toplum içerisinde eğitilecek sınıfları belirledikten sonra, bu eğitimin niteliğini
belirlemektedir ki bu da bizi eğitim süreciyle ilgili bir başka ilkeye götürmektedir.
3. Eğitimin İçeriği Amaca Uygun Olmalıdır
Platon'un ideal devlet için öngördüğü bu eğitim sisteminde ilk aşamada koruyucular ve filozoflar
aynı eğitime tabi tutulacaklar, ardından tekrar bir seçime tabi tutularak, koruyucular arasından filozof
olmaya en yatkın olanlar seçilerek devleti yönetmekle görevlendirileceklerdir(Arslan, 2006: 411).Bu
bağlamda Platon'un ideal devletinde eğitimin verileceği sınıf, eğitimin niteliğini ve amaçlarını da
belirlemektedir. Buna göre eğitimin ilk olarak uygulanacağı sınıf olan koruyucular sınıfına verilecek olan
eğitim, devletin bu sınıftan beklentilerini karşılamasını sağlayacak amaca matuf olarak düzenlenecektir
(Öztürk, 2004: 100).Buna göre Platon, ideal devlette öngördüğü eğitimin ilk aşamasını koruyucuların
sahip olması gerektiğini düşündüğü nitelikler temelinde geliştirmektedir. Platon, ilk aşamada filozofları
da içerisinde barındıran koruyucu sınıfı bekçi köpekleriyle özdeşleştirmektedir. Ona göre, iyi bir bekçi
köpeği, tanıdığı, bildiği, sevdiği insanlara şefkatli ve korumacıyken; yabancılara ve düşmanlara karşı
haşin ve vahşidir. Dolayısıyla bekçi köpeğiyle özdeşleşen koruyucu sınıf, kendi halkına karşı şefkatli ve
korumacı, düşmana karşı saldırgan ve haşin olmak durumundadır (Platon, 1999: 376c). Platon doğuştan
getirdikleri nitelikleriyle koruyucu olarak seçilen vatandaşların, varolan niteliklerinin doğru eğitimle
istenilen yönde geliştirilmesini amaçlamaktadır. Bu noktada Platon, koruyucu sınıf için iki nitelik
belirlemektedir: İlki, koruma görevini yerine getirebilecek azgın olma, çevik olma ve güçlü olma gibi
fiziki yeterliliklerdir. Bu niteliklerini güçlendirmek için o, beden eğitimini yani jimnastik eğitimini
öngörmektedir. Platon koruyucu sınıfından beklediği ikinci nitelik olan kendi halkını sevme, dostunu
düşmanından ayırt edebilme, estetik duyguya sahip olma gibi ruhsal yeterliliklerin ise müzik eğitimiyle
güçlendirilebileceğini düşünmektedir(Platon, 1999: 376c-e). Her iki eğitimin de koruyucu sınıfı için
elzem olduğunun altını çizen Platon, müzik eğitiminin beden eğitiminden daha önce gelmesi gerektiğini
söylemektedir(Platon, 1999: 376d). Bunun temel nedeni, Platon'un sisteminde ruhun bedenden önce
gelmesi ve bedeni yönlendiren unsurun ruh olmasıdır (Arslan, 2006: 411). Platon ideal toplum içerisinde
bu ilkeye uyulmadığında bedenen güçlü ancak daha az bilgili, entelektüel kapasitesi daha düşük
kuşakların ortaya çıkacağını, bu durumda ise toplumsal sınıfların birbirlerine karışacağını, toplumun
düzeninin ortadan kalkacağını, yurttaşların birbirlerine düşman olacaklarını iddia etmektedir (Platon,
1999: 546b-e).
Platon, eğitim sürecinin amacına ulaşması için eğitim içeriklerinin yanında, eğitim ortamlarının
da düzenlenmesini şart koşmaktadır. Bu düşüncesi de bir başka ilke olarak karşımıza çıkmaktadır.
4. Eğitim Ortamları Eğitimin Amacına Uygun Olarak Düzenlenmelidir
Platon'un eğitim ortamlarının düzenlenmesiyle ilgili görüşlerinin temelinde ruha dair görüşleri
yatmaktadır. Buna göre Platon her ruhta bir öğrenme gücü olduğunu düşünmektedir. Bu nedenle o,
eğitimi ruha yeni bir şeyler koyma, yükleme olarak görmemektedir. Bir başka ifadeyle onun için eğitim
bir inşa değil, yönlendirme faaliyetidir(Lear J. , 2006: 39).Onun bu düşüncesi epistemolojisiyle doğrudan
ilişkilidir. Çünkü ona göre bilgi, zaten ruhta var olan şeylerin hatırlanması sürecidir (Cevizci, 2010: 98).
Dolayısıyla Platon için yeni doğmuş bir bebek, eğitim sürecinde kendisine edindirilecek olan kazanımları
zaten bilkuvve haiz olarak dünyaya gelmektedir. Bu bilkuvve kazanımlar eğer ruhta yoksa eğitim
başarısız olmaya mahkumdur(Lear G. R., 2006: 115). Bu açıdan bebeğin ruhu, forma kavuşmamış bir
haldedir ve Platon için eğitim bilkuvve olan bu kazanımların bilfiil hale geçirilmesidir. Platon'un da
eğitim sürecinde dikkat çektiği nokta tam da burasıdır. Ona göre şekillendirilmemiş olan bir bebeğin
ruhu, içerisinde bulunduğu ortam tarafından şekillendirilebilir(Lear J. , 2006: 26). Bu nedenle eğer eğitim
ortamları amaçlar doğrultusunda düzenlenmezse, ruhlar istenmeyen şekilde gelişmeler gösterebilir. Bu
nedenle bebeğin ya da çocuğun içerisinde bulunduğu sosyal ortam ve bu ortamdan aldığı kültürel
mesajlar, sıklıkla farkedilmeyen şekillerde ruha işler ve onu içerdikleri bu mesajlar doğrultusunda
1095