International Teacher Education Conference 2014 1

International Teacher Education Conference 2014
Hüseyin’e evraklarını sunmuştur. Basın yayın alanında çalışan dayısı Muhibbuddin el-Hatib ve Taha Hüseyin,
cahiliye şiiri ile ilgili yazdığı bir kitap sebebiyle, arasında çıkan gerginlikten ötürü Suriye’ye geri dönmüştür.
Üniversite kayıt tarihlerini kaçıran Tantâvî bir sonraki döneme kadar özel okullarda öğretmenlik yapmış ve 1930
yılı sonlarında Hukuk fakültesine başlamıştır (Tantâvî, 1989: I, 241- 264; Tantâvî, 1989: II, 166; Ebu’l-Kasım,
1999: 37).
Tantâvî üniversite yıllarını anlatırken hocalarını sınıflara ayırır ve bir grubun ansiklopedi gibi çok bilgili
kişiler olduklarını söyler. Fâris el-Hûrî, şair Şefik Cubrî, Ebü-l Yüsr Abidin ve Sa’îd Mehâsin bunlardandır. İlk
ikisine zikreyatında özel bir bölüm ayırmıştır. Ebü-l Yüsr’un Hanefi fıkhında konuşan bir fihrist gibi olduğunu,
Mehâsin’in ise Suriye ve Mısır’ın en iyi medeni hukuk avukatı olduğunu söyler. Diğer grubu işini yapan, alim
olmayan ama cahil de olmayan insanlar olarak tanımlar. Son olarak da bir kısmının zayıf olduğunu, zayıflıklarını
kelimeler ve ifadelerle oynayarak gizlediklerini söyler (Tantâvî, 1989: II, 166- 171).
Öğretmenliği:
Ali Tantâvî eğitimin her aşamasında hocalık yapmıştır. İlkokuldan üniversiteye kadar her kademede
öğrencilere eğitim vermiştir. Özel okullarda da devlet okullarında da çalışmıştır. İlk olarak on beş yaşında
ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerine nahiv dersi vermiştir. Kısa bir süre devam eden bu tecrübesinin ardından
liseyi bitirdikten sonra hukuk fakültesine başlayana kadar çeşitli okullarda çalışmıştır. 1932 yılında, Suriye’nin
Fransız sömürgesinde olduğu yıllarda, devlet okulunda öğretmenlik yapmaya başlamıştır. Yabancı bir yönetime
boyun eğme kaygısıyla göreve başlama konusunda mütereddit olsa da halkının ilme ihtiyacını göz önünde
bulundurarak başladığı görevine uzun yıllar devam etmiştir (Ebu’l-Kasım, 1999: 43- 44; Tantâvî, 2007: 171-
172).
Sömürge yönetimini eleştirmesi ve yaptığı konuşmalarla halkı etkilemesi sebebiyle gittiği yerlerden pek çok
kez sürülmüştür. Bu sürgünlerin, en çok da ders verdiği öğrencileri etkilediğini; sürgünler yüzünden tam
öğrencilere alışmış ve kendisini sevdirmişken onlara en faydalı olacağı zamanda görev yaptığı okulları bırakmak
zorunda kaldığını söyleyen Tantâvî, kadılık vazifesine geçene kadar Suriye’nin çeşitli yerlerinde; Bağdat, Basra,
Kerkük ve Beyrut’ta hocalık yapmıştır. Kadılığa başladıktan sonra bile bayan öğrencilere öğretmenler
enstitüsünde ders vermeye devam etmiştir (Memûn, 2001: 28- 35; Tantâvî, 2001: VI, 257- 265)
Köy okullarında görev yapmış ve bunu yaparken öğrencilerini bakanlığın istediği gibi sınav için değil ahlaklı
ve iyi bir Müslüman olmaları için eğittiğini söylemiştir. 1936’da Irak’a gitmiş önce Bağdat’ta merkez lisede,
sonra batı bölgesi lisesinde hocalık yapmıştır. Öğretmen Enstitüsü’nde de ders vermiştir. Akabinde Şeriat
(İlahiyat) Fakültesine dönüşecek olan İslam Enstitüsünde de ders vermeye başlamıştır. Dürüstlüğü ve cesareti
Şam’da olduğu gibi burada da ona sorun çıkarmış ve Kerkük, Basra gibi yerlere sürülmesine sebep olmuştur. Bu
süre zarfında Bağdat ve Irak’tan çok etkilenmiş, sonrasında anılarını bir kitapta toplamıştır (Tantâvî, 1989: III,
242- 261; Tantâvî, 2007: 172).
Bağdat’ta lise öğrencilerine ders vermenin mutluluğunu yaşamış ve ilkokul öğrencilerine veremediği bilgileri
lise öğrencilerine şehirde sunma imkânı bulmuştur. 1937 yılında Beyrut’ta İlahiyat Fakültesi’nde hocalık
yapmasını saymazsak 1939’a kadar Irak’ta kalmış sonra Dimeşk’a dönüp Mektebetül Amber’de hocalık yapmış
ama kısa bir süre sonra mevlit kandilinde yaptığı bir konuşmadan dolayı Dîrazûr’a sürülmüştür. Yarıyıl tatilinde
Dimeşk’a gitmeden verdiği Cuma hutbesi sebebiyle geri çağırılmış ve zorunlu tatile çıkartılmıştır (Tantâvî,
1989: II,229- 250).
Eğitim ve Öğretime Dair Eleştirileri
Ali Tantâvî, eğitimle ilgili görüşlerini ve tecrübelerini paylaşmasını isteyen bir okuruna cevap verirken bu
alanda uzman olmadığını ama uzun yıllar öğretmenlik yapmış olmanın etkisi ile bazı şeyler söyleyebileceğini
belirtir. Tantâvî’ye göre eğitim; faydalı alışkanlıkları yerleştirip, zararlı olanlardan vazgeçmektir. İnsanın
davranışları alışkanlıklarının toplamıdır. Yaptığı her yeni iş yeni bir alışkanlığın başlangıcıdır. Zamanla ya onu
sürdürür ya da ondan vazgeçer. Öğretim ise bilgileri öğrenenlerin zihnine aktarma üslubunu seçmek ve anlatılanı
anlamasına mani olacak engelleri ortadan kaldırmaktır. Üslubu seçebilmek öğrencinin kapasitesini bilmeyi
gerektirir. Eğer öğrenciye kapasitesinin üzerinde bilgi verilirse öğrenci zihnini tamamen kapatır (Tantâvî, 2001:
235).
Tantâvî’nin öğrenciler arasındaki bireysel farklılığı da göz önünde bulundurduğu görülür. Doğru üslubu
seçmek için öğrencilerin hazırbulunuşluk düzeyleri ve algı farklılıkları göz ardı edilmemelidir. Ona göre bu
farklılıkları dikkate almak öğretmenin de farklı yöntemler kullanmasını gerektirir. Öğrencinin anlamasına engel
olacak şeylerden bahsederken bunların öğretmen kaynaklı olabileceğini bu sebeple öğretmenin görünümünde,
davranış biçiminde, konuşma tarzında öğrencinin dikkatini dağıtacak şeylerden kaçınması gerektiğini söyler.
424