International Teacher Education Conference 2014 1

International Teacher Education Conference 2014
Sistematik bir süreç ile kanunların, siyasetin ve uygulamaların çocuklar üzerindeki etki - tesirini
önceden, o sırada ve uygulama sonrası olmak üzere her aşamada değerlendirmek,
6. Çocuk Bütçesi:
Çocuklar için yeterli kaynak ve bütçe tahsili sağlamak,
7. Düzenli Olarak Kentteki Çocuklara İlişkin Durum Analizlerinin Tespiti:
Düzenli bir kent çocukları raporu için çocukların durumları ve hakları ile ilgili olarak yeterli denetim
ve bilgi koleksiyonun oluşturulmasını sağlamak,
8. Çocuk Hakları Bilincinin Yerleştirilmesi:
Tüm yetişkin ve çocukları, çocuk hakları konusunda bilgilendirmek,
9. Çocuklar Bağımsız Hukuksal Birimler, Gönüllü Kuruluşların Desteklenmesi:
Çocuk haklarını gerçekleştirmek için çocuk adına tanıtım-savunucu yapacak sivil toplum kuruluşlarını
desteklemek ve bağımsız insan hakları kurumlarını geliştirmek, olarak sıralanmıştır (UNICEF, 2014).
ÇDŞ’in amaçları incelendiğinde ise bir çocuk dostu kentin aktif biçimde her genç ya da çocuk vatandaşlarının
haklarının gerçekleştirilmesinde, çocukların ya da gençlerin kendi yaşadıkları kent hakkında alınan kararlarda
etkili olmalarını, yaşadıkları kente dair istekleri hakkında fikirlerinin dile getirebilmelerini, aile, toplum ve
sosyal yaşama katılımlarını, temiz ve sağlıklı su içmeleri ve en uygun sağlık koruması kullanma hakkına sahip
olmalarını, eğitim, sağlık, bakım ve barınma ihtiyaçları gibi en temel gereksinimlerini karşılanmasını, sömürü,
istismar, şiddet ve suistimalden korunmalarını, sokaklarında güvenle yürümelerini, arkadaş edinmeleri ve oyun
oynayabilmelerini, hayvanlar ve bitkilerle yeşil alanlara sahip olmalarını, kirlenmemiş ve sürdürülebilir bir
çevrede yaşamalarını, kültürel ve sosyal olaylara katılımlarını, etnik köken, din, gelir, cinsiyet ve sakat
olmalarına bakmaksızın her hizmete ulaşabilmelerini sağlayarak her çocuğun yaşadıkları kent içinde eşit haklara
sahip eşit birey ya da vatandaş olmalarını sağlamayı amaçlamakta (Riggio, 2002) olduğu görülmektedir.
ÇDŞ konsepti tamamlanmış, sonuçlanmış ideal ifade ya da standart bir model üzerine de kurulu değildir.
ÇDŞ, çevresi, yönetimi ve servislerinin her yönü ile herhangi bir kentin daha çok çocuk dostu olmasını
destekleyen bir çerçevedir (Riggio, 2002). Dünyada ki ÇDŞ Girişimleri incelendiğinde ise genel olarak gelişmiş
ülkelerde ÇDŞ Girişimleri’nde önemin çocukların katılımının sağlanması ile özellikle yeşil alan ve parklar gibi
rekreasyonel alanların geliştirilmesi, artırılması ve sokakların daha güvenli yerler haline getirilmesi gibi fiziksel /
inşa edilmiş çevrenin iyileştirilmesine verilmekte olduğu görülmektedir. Bu girişimlerde çocukların özellikle
bağımsız ve özerk bir vatandaş olarak topluma, tasarım ve planlama da dâhil olmak üzere kendisini ilgilendiren
her konuda karar alma ve politikaların oluşturulması aşamalarına katılımın sağlanmasının da önem taşıdığı
görülmektedir. Gelişmekte ve gelişmemiş ülkelerde ise önem özellikle zor koşullar altındaki çocukların sağlık,
eğitim, barınma gibi temel servislerden yararlanılabilmesinin artırılması yönünde girişimlere verilmektedir
(Riggio, 2002).
ÇDŞ Girişimi’nin dayanak noktası Çocuk Hakları Sözleşmesi’dir. Çocuk Hakları Sözleşmesi, Birleşmiş
Milletler tarafından 20 Kasım 1989 tarihinde kabul edilmiş, 2 Eylül 1990 tarihinde yürürlüğe konulmuştur.
Anlaşmaya göre anlaşmayı kabul eden devletler, bu haklara saygı göstereceklerini taahhüt etmektedirler ve
devletlerin büyük çoğunluğu sözleşmenin prensiplerini katılmış gözükmektedirler. Çocuk Hakları Sözleşmesi
günümüzde en geniş kabul görmüş ve katılımlı uluslararası sözleşmedir.
ÇDŞ Girişimi dünyada ve Türkiye’de gerçekleştirilen uygulamalar bakımından değerlendirilmeden önce bu
girişimin ortaya çıkışına zemin hazırlayan nedenler üzerinde durmak gerekmektedir. Giderek artan sayıda çocuk,
geleceğin yoksul yetişkinleri olma riski altında bulunmakta ve bu çocukların önemli bir bölümü şehirde
yaşamaktadır (Sawhill ve Chadwick, 1999: 1). Diğer taraftan yoksulluk sınırının altında yaşayan toplam nüfusun
ise ortalama yarısı çocuklardan oluşmaktadır. Tüm dünyada risk altında yaşayan çocukların yanı sıra her yıl 5
yaşın altındaki 11 milyon çocuk önlenebilecek ve kolaylıkla geçirilebilecek hastalıklardan ölmektedir (Minujin,
Vandemooretele & Delamonica, 2002: 32). Bu ve diğer rakamlar çocukların herşeyden önce yaşamsal
problemler yaşadıklarını göstermektedir. Bu durum, insanlığında geleceğini belirleyecek olan çocukların
yaşamlarını sürdürmeleri için gereken unsurlar başta olmak üzere çocuk hakları konusu üzerinde önemle
durulmasını gerektirmektedir.
Dünyada şehirde yaşayan çocukların oranının artmasına rağmen çoğu şehir, şehirlerini çocuk dostu bir hale
getirmek için yeterli donanımda değildir. Dünyanın birçok gelir düzeyi düşük olan ülkesinde pek çok aile,
çocuklarıyla beraber, temel barınma, eğitim, sağlık hakkından yoksun olarak kötü koşullarda yaşamaktadır. Söz
edilen unsurlar dikkate alındığında hem Türkiye’de hem de dünyada çocuk haklarının yeterince gözetilmediği,
çocuklara Çocuk Hakları Sözleşmesi’nde yer alan daha iyi yaşam koşullarının yeterince sağlanamadığı
380