International Teacher Education Conference 2014 1

International Teacher Education Conference 2014
arasındaki ayrımı yapmayı sağlayarak ruh gelişimine yardım eder(Asmis, 2006: 347). Ancak Platon
amacına uygun yapıldığı takdirde eğitim için en etkili araç konumuna yükselen müziğin, kontrol
edilmediği takdirde aynı oranda yıkıcı sonuçlara neden olacağını ifade etmektedir. Buna göre eğer müzik
eğitiminde genel ilkelere azami dikkat gösterilmezse, bu müziğe maruz kalan koruyucular kötü
yiyeceklerle beslenenler gibi yetişeceklerdir. Hergün farkında olmadan zehirli yiyecekleri azar azar yiyen
biri gibi, kötülük içlerine yerleşecektir(Platon, 1999: 402b).
İnsan ruhunu şekillendirme konusunda müziğin bu etkisinin farkında olan Platon, müzik
alanındaki kısıtlamalara makam ve ritimlerden başlamaktadır. Buna göre uygun müzik, savaşta ya da zor
durumda kalan, yaralanan, yenilen, ölümle karşıkarşıya kalan ve her türlü mutsuzluk içerisinde kaderine
kafa tutabilen koruyucunun yiğitlik erdemine uygun olmalıdır. Koruyucuları sarhoş, gevşek, tembel
yapacak müzik, makam ve ritimlere ideal toplum içerisinde yer yoktur(Platon, 1999: 388e). Bu nedenle
Platon biri koruyucunun düşmana göstereceği sertliğe uygun "sert", diğeri ise kendi halkına duyacağı
merhamete uygun "yumuşak" iki makamın ideal devlete yeteceğini belirtmektedir. Bunun Platon
açısından ideal devlete bir yararı da birçok makam için gerekli olan çok çeşitli müzik aletlerine duyulan
ihtiyacın ortadan kalkmasıdır(Platon, 1999: 400a).
Platon söz sanatları, sahne sanatları ve müzikle ilgili düzenlemelerden sonra eğitimin ikinci
aşamasına geçmekte ve müfradatın diğer ayağını oluşturan matemetik eğitimini incelemeye
başlamaktadır. Bununla birlikte eğitimde ikinci aşamaya geçiş, bu aşamada eğitime muhatap olacak
kesimin değişmesi anlamına gelmektedir. Buna göre Platon, koruyucu sınıfı içerisinden en iyileri eğitimin
ikinci aşamasına geçirmektedir(Platon, 1999: 412c). Bu aşamada artık eğitimin yeni bir hedefi ortaya
konulmaktadır. Birinci aşamada eğitimin amacı, koruyucuların görevlerini en iyi şekilde yerine
getirmelerini sağlayacak formasyonun kazandırılmasıyken, bu aşamada eğitimin amacı, epistemeye
ulaşarak devleti yönetecek seviyeye yani filozofluk seviyesine ulaşmaktır. Eğitim sürecinde bu tarz bir
seçimin ideal devletin olmazsa olmaz şartı olduğunu söyleyen Platon, devletin başına filozoflar gelmediği
sürece toplumun başının dertten kurtulmayacağını ve ideal toplumun hiçbir zaman gerçekleşmeyeceğini
iddia etmektedir(Platon, 1999: 501e). Çünkü Platon için filozofun devletin başına geçmesi iktidar gücüyle
akıl gücünün birleşmesi anlamına gelmektedir(Platon, 1999: 473d). Platon’un filozofa yüklediği birinci
görevin temelinde filozofun bilgeliğine yapılan vurgu vardır. Çünkü Platon'un ideal devletinde filozof
aklı temsil etmektedir. Bir diğer ifadeyle bu devlet içerisinde filozof aklın ete kemiğe bürünmüş halidir.
Bu nedenle devletin başındaki filozofa itaat etmek Platon'a göre akla itaat etmek anlamına gelmektedir
(Scolnicov, 1998: 108). Platon, en az sayıda yurttaşın yöneticiler sınıfında yer aldığını belirtmektedir.
Bunun nedeni Platon'a göre bu sınıfta yeralmayı sağlayacak filozofça yaratılış ve erdemlere sahip
yurttaşların kolay kolay bulunamamasıdır (Platon, 1999: 503b).Platon, ideal devlet içerisinde filozofa iki
görev vermiştir: (1) Kanunları ve kurumları koruyarak, toplumsal adaleti yani tüm sınıfların kendi işlerini
en iyi şekilde yapmalarını sağlamak (Platon, 1999: 484c)(2) İdeal devletin vatandaşlarının, devletin
ilkeleri doğrultusunda eğitilmesini sağlamak (Platon, 1999: 521c;543a). Platon'un tüm bu açıklamalarının
ulaştığı son nokta, ideal devletteki her vatandaşın gerçeğin bilgisine yani epistemeye ulaşıp, filozof
olamayacağıdır. Bu bakımdan Platon, ideal devletindeki filozoflara kutsiyet atfederek, toplumun gözünde
onları "seçilmişler" olarak resmetmektedir (Takala, 1998: 791).
Tekrar Platon'un eğitim sisteminin ikinci aşamasının temelini oluşturan matematik eğitimine
dönecek olursak, o, matematik müfredatının ilk ilminin 1,2,3'ün bilgisi yani sayılar bilgisi olan aritmetik
olduğunu belirtmektedir(Platon, 1999: 522a). Aritmetikle Platon filozofların, sayıların özüne vakıf
olacaklarını bunları savaş alanlarında uygulayacaklarını ve bunun yanında bu ilmin idealara yani
gerçekliğin bilgisi olan epistemeye ulaşma noktasında filozoflara yardımcı olacağını ifade
etmektedir(Platon, 1999: 525c).Platon'un eğitim sisteminde aritmetikten sonra geometri gelmektedir.
Platon'a göre geometri, idealarla ilgilidir. Bu nedenle bu ilmin konusu değişime tabi olmayan, her zaman
1098