International Teacher Education Conference 2014 1

International Teacher Education Conference 2014
aşamasında olan öğrencinin ustasına karşı sabırlı ve saygılı olması öğretilirdi. Çünkü öğrenci sanatının ve
mesleğinin inceliklerini öğrenene kadar ustasına hizmet etmeye mecburdu.
Mesleğini icra eden ve ahî zaviyelerinde eğitimine devam eden talib, dürüst çalışma, karşısındakine
saygı gösterme, başkasını aldatmama, ölçü ve tartıda hile yapmama, dükkânları erken saatte açma, komşu esnaf
ve sanatkârların da kazanmalarını isteme, ticaret yaparken ahlak ve edeb kurallarını gözetme gibi ahlakî ve aynı
zamanda meslekî kuralları öğrenirdi. Bu kurallara uymayan kimse hakkında birtakım yaptırımlarda bulunulurdu.
Dükkânlarını kapatma, onlarla selamı ve yardımı kesme, ikramda bulunmama, kurban kesmeye zorlama gibi
bazı yaptırımlar bunlardan bazılarıdır. (Özköse, 2011: 17)
Ahî teşkilatında hem iş başında hem de iş dışında verilen eğitimde ortaya konulan kurallar ve aksi
halde davrananlara uygulanan yaptırımlar göstermektedir ki, bu eğitimde amaç, sanatkârlar ve esnafın
mesleklerine sadakatle bağlanmalarını, hem mesleklerine hem de ilişkide bulundukları insanlara ihanet
etmemelerini sağlamak ve iş ahlakını kazandırmaktır. (Bayram, 1991: 149) Bu sebepledir ki, Ahî Teşkilatı'nın,
müntesipleri arasında yerleştirmiş ve benimsetmiş olduğu ahlakî ve meslekî düzen, karşılıklı dayanışma ve
yardım, zamanla tüm topluma yayılmıştır.
Sonuç
İçerisinde mesleki olduğu kadar ahlakî bir eğitimi de barındıran Ahî teşkilatları faaliyet gösterdiği
günden bu güne kendisine katılan bireyleri iş yerinde mesleki yönden, Ahî zaviyelerinde ise dini ve ahlakî
yönden yetkinliğe ulaştırmayı amaçlamıştır. Teşkilat bununla da kalmamış, gençleri sanatsal faaliyetler ile
desteklemiş, ayrıca askeri bir eğitim de vermiştir. Tüm bu eğitim sürecinde işe yamak olarak başlayan ve usta
olma yolunda adım adım ilerleyen genç, ustası tarafından bir öğretime tabi tutulmuş ve sonuç olarak genişçe izah
etmeye çalıştığımız bu eğitim-öğretim süreci ortaya çıkmıştır.
Ahî teşkilatının eğitim alanında gösterdiği faaliyetlerin, ahîliğin kültürel fonksiyonlarının
anlaşılmasında özel bir önemi vardır. Bu durum, ahî birliklerinde verilen eğitimin öncelikle hangi karakteristik
özelliklere sahip olduğunun araştırılmasını zorunlu kılmaktadır. Ahîlik kurumu gençleri başıboşluktan kurtarıp
kendi bünyesine alarak bir sanatta ustalaşmalarını sağlamış, onların enerjilerini manevi önderler vasıtasıyla
sosyal hayatın düzen ve devamı için kanalize etmiştir. Böylece gençlerin bir araya gelme, birlik oluşturma
eğilimleri toplumun yararı istikametinde değerlendirilerek ahlak eğitiminden geçmeleri, kötü alışkanlıklardan
korunmaları mümkün olmuştur.
Ahî teşkilatı ahlaklı ve üretici fertler yetiştirerek zengin-fakir, üretici-tüketici arasında iyi ilişkiler
kurarak sosyal adalet, gerçekleştirmek ve ahlakî bir toplum düzeni meydana getirmeyi hedeflemesi açısından
önemlidir. Bu amaçlara da sağlam bir teşkilat ve köklü bir eğitim ile ulaşılmıştır.
Bibliyografya
Akyüz, Y. (2013). Türk Eğitim Tarihi. Ankara: Pegem Akademi.
Alâuddevle Simnânî, Fütüvvetname, Bayezid Devlet K.,Veliyüddin Efendi B., no. 1796.
Anadol, C. (1991). Türk İslam Medeniyetinde Ahîlik Kültürü ve Fütüvvetnameler. Ankara : Kültür
Bakanlığı.
Bayram, M.(1991). Ahî Evren ve Ahî Teşkilatının Kuruluşu. Konya: Damla Matbaacılık.
Çağatay, N. (1990). Ahîlik Nedir?. Ankara: Kültür Bakanlığı Halk Kültürünü Araştırma Dairesi
Yayınları.
Çağatay, N. (1974). Bir Türk kurumu olan Ahilik. Ankara : Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi
Yayınları.
Demir, G. (2000). Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu ve Ahîlik. İstanbul: Ahî Kültürü Araştırma ve Eğitim
Vakfı Yayınları.
Duman, T. (2012). “Ahîliğin Eğitim Anlayışı ve Uygulamaları”, II. Uluslararası Ahîlik Sempozyumu
Bildiriler, Ankara: AEÜ Ahîlik Kültürünü Araştırma ve Uygulama Merkezi.
Ekinci, Y. (1990). Ahîlik ve Meslek Eğitimi. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
Ekinci, Y. (2008). Ahîlik. (Genişletilmiş onuncu baskı). Ankara : Özgün Matbaacılık.
Erdem E. (2012). “Anadolu Türk Medeniyetinin İnşasında Ahîlik Kurumunun Sosyal ve Ekonomik
Katkıları”, II. Uluslararası Ahîlik Sempozyumu Bildiriler, Ankara: AEÜ Ahîlik Kültürünü Araştırma ve
Uygulama Merkezi.
Gölpınarlı, A. (2011). İslam ve Türk İllerinde Fütüvvet Teşkilatı. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası
Akademik Yayınlar.
Güllülü, S. (1992). Ahî birlikleri: Sosyoloji Açısından, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
Harputlu Nakkaş İlyasoğlu Ahmed, Tuhfetü’l-vasâyâ, Süleymaniye K., Ayasofya B., no. 2049
1087