International Teacher Education Conference 2014 1

International Teacher Education Conference 2014
ÇDŞ, uygulamada çocukların haklarının politikalara, yasalara, programlara ve bütçelere yansıması anlamına
gelen, yerel seviyede Çocuk Haklarına Dair Sözleşme’nin cisim bulmuş halidir. ÇDŞ kavramı, Çocuk Dostu
Şehir Girişimi (ÇDŞ Girişimi) altında ortaya çıkmış olan bir dizi deneyimin ışığında toplulukları ve diğer yerel
yönetim sistemlerini içermektedir (UNICEF, 2014).
ÇDŞ Girişimi Habitat 1996 yılında Birleşmiş Milletler Habitat (UN-Habitat) ve UNICEF tarafından
başlatılmıştır. Çocuk dostu bir şehir çocuk haklarını sağlamaya, hayata geçirmeye kendini adamış bir yönetim
biçimine sahiptir. Bu şehir yönetimi çocuk hakları sözleşmesini onaylamış olan devletlerin uluslararası düzeyde
aldıkları sorumluluklarını bir bakıma kent düzeyine indirger. Bu kentlerde çocuklar da her vatandaş gibi kendi
fikirlerini anlatma hakkına sahiptir ve onların görüşlerine yeterli ve gerekli önemin verilmesi gerekmektedir
(Riggio, 2002). Bu kentlerde çocukların sesleri, gereksinimleri, öncelikleri ve hakları kamusal politikaların,
programların ve kararların ayrılmaz bir parçasıdır. Bunun sonucu olarak şehir çocukların gereksinimleri,
istekleri, tercihleri ve haklarına uygun ve elverişli olmaktadır.
ÇDŞ Girişimi 1991 yılında imzalanan Çocuk Hakları Sözleşmesi’ni desteklemektedir. Bir ÇDŞ kendi
yönetim sistemini Çocuk Hakları Komitesi tarafından tanımlanan Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin dört genel
prensibi üzerine kurmuş bulunmaktadır. Bu dört genel prensip:
• Ayırım Gözetmeme (Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin 2. Maddesi)
• Çocuğun yüksek yararını gözetme (Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin 3.Maddesi)
• Yaşama ve maksimum gelişim hakkı (Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin 6.Maddesi)
• Çocukların bakış açılarına saygı duymak (Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin 12.Maddesi) olarak
belirlenmiştir (Riggio, 2002).
Habitat II Konferansından sonra çocuk dostu şehirlerin kurulmasını ve hızla yaygınlaşmasını sağlamak üzere
UNICEF Innocenti Araştırma Merkezi (UNICEF Innocenti Research Center)’nin öncülüğünde uluslararası bir
sekreterlik kurulmuştur. 2000 yılında İtalya Floransa’da UNICEF Innocenti Araştırma Merkezi içinde kurulan
bu sekreterlik “Çocuk Dostu Şehirler Girişimi Sekreterliği” (Initiative of Child Friendly Cities) olarak
adlandırılmıştır. Bu sekreterlik, amacını gerçekleştirmeyi kolaylaştıracak olan bir veri tabanı ve iletişim
sekreterliğidir. Bu taban aracılığıyla çocuk dostu şehirlerin kurulmasını sağlayacak politika ve strateji
yöntemleri, araçlar, örnekler, bilgi ve belge verileri ile çeşitli başka verilere ulaşmak olanaklı hale gelmiştir.
Ayrıca konuyla ilgili çeşitli faaliyetlere de bu sekreterlik aracılığıyla erişilebilmektedir. ÇDŞ’lerin tanımlanması
ve oluşturulması için UNICEF Çocuk Dostu Şehirler Girişimi Sekreterliği tarafından çocuklara sahip büyük
veya küçük, kentsel veya kırsal olsun tüm dünyadaki tüm toplulukların yönetişim sistemine uyarlanabilinir bir
Çocuk Dostu Şehir Eylem Çerçevesi (Child Friendly City Framework for Action) oluşturulmuştur. Çocuk Dostu
Şehir Eylem Çerçevesi, çocuk haklarının hayata geçirilmesi için gerekli süreç ya da yöntemi ulusal yönetim
bazından, yerel yönetim sürecine dönüştürmeyi sağlamaktadır.
Bu çerçeve, çocuk haklarını hayata geçirmeye kendini adamış yerel bir yönetişim sistemi kurmak için gerekli
olan dokuz temel kaideyi ve her bir kaidenin sonunda ÇDŞ girişimcilerine eylemlerinin izlenmesi ve
geliştirilmesinde rehberlik etmek, yol göstermek için bir kontrol listesini tanımlamaktadır. Bu temel dokuz
kaide:
1. Çocukların Katılımı:
Kendilerini ilgilendiren konular ile ilgili olarak çocukların aktif katılımını desteklemek. Bu doğrultuda
onları dinlemek ve karar alma aşamalarına onların da katılımını sağlamak,
2. Çocuk Dostu Hukuki Çerçeve:
Çocuk haklarını koruyacak ve tutarlı bir şekilde destekleyecek yasaların, düzenleyici bir çerçeve ve
prosedürlerin gerçekleştirilmesini sağlamak,
3. Kent Ölçeğinde Çocuk Hakları Uygulama Stratejisi:
Çocuk Hakları Sözleşmesi’ni temel alan, ÇDŞ’lerin inşası için detaylı ve kapsamlı strateji ve ajanda
geliştirmek,
4. Çocuk Hakları Birimi ya da Eşgüdümü Sağlayan Bir Mekanizma:
Yerel hükümet içinde çocukların bakış açısına – perspektifine öncelik sağlamak için sürekli birimlerin
geliştirilmesini sağlamak,
5. Uygulanan Çocuk Politikalarının Etkilerinin Değerlendirilmesi:
379