Επιμόρφωση και Εφαρμογή - Ανώτατη Σχολή Παιδαγωγικής ...
Επιμόρφωση και Εφαρμογή - Ανώτατη Σχολή Παιδαγωγικής ...
Επιμόρφωση και Εφαρμογή - Ανώτατη Σχολή Παιδαγωγικής ...
- No tags were found...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Μάθημα ΙΙ.3.<br />
• τις γνωστικές μαθητείες (cognitive apprenticeships),<br />
• τη διδασκαλία που βασίζεται στην επίλυση προβλημάτων,<br />
• άλλες μεθόδους που τονίζουν τη «μάθηση με άλλους» (Shunk, 2000).<br />
3.2. Πλαίσια Στήριξης (Scaffolding) (Vygotsky)<br />
Οι βασικές αρχές της κοινωνικοπολιτιστικής<br />
προσέγγισης του L. Vygotsky (1896-1934):<br />
• Η ανάπτυξη της νόησης είναι κοινωνικά<br />
καθορισμένη (υιοθετεί μια εξελικτική, αναπτυξιακή<br />
ανάλυση).<br />
• Οι ανώτερες λειτουργίες της νόησης έχουν<br />
κοινωνική προέλευση.<br />
• Σημαντικό κλειδί για την κατανόηση των διαψυχολογικών<br />
<strong>και</strong> ενδο-ψυχολογικών διεργασιών<br />
είναι οι μεταφορικές έννοιες «εργαλεία» <strong>και</strong><br />
«σήματα», τα οποία διαμεσολαβούν για το μετασχηματισμό της γνωστικής<br />
ανάπτυξης του ατόμου.<br />
Τα στάδια της εξελικτικής πορείας του αναπτυσσόμενου ατόμου,<br />
σύμφωνα με τον Vygotsky είναι τα εξής:<br />
• Της πρωτόγονης, χωρίς αυτοέλεγχο αντίδρασης του βρέφους στα<br />
ερεθίσματα,<br />
• Της χρήσης εξωτερικών διαμεσολαβητικών σημάτων,<br />
• Της ικανότητας του παιδιού να ρυθμίζει από μόνο του την ίδια τη<br />
συμπεριφορά του με το να οργανώνει ενεργά το πεδίο των ερεθισμάτων,<br />
• Το στάδιο της εσωτερίκευσης, μέσα από το οποίο το άτομο αυτονομείται.<br />
Η θεωρία του Vygotsky τονίζει το θεμελιώδη ρόλο της κοινωνικής<br />
αλληλεπίδρασης στην ανάπτυξη της γνώσης (Vygotsky L.S., 1978, Wertsch<br />
J.V., 1991). Για την καλύτερη κατανόηση της θεωρίας αναλύονται οι δυο<br />
κύριες αρχές της:<br />
• ο «έμπειρος άλλος» <strong>και</strong><br />
• «η ζώνη της επικείμενης ανάπτυξης» (Zone of Proximal Development,<br />
ZPD).<br />
Ο «έμπειρος άλλος» αναφέρεται σε κάποιον που έχει μια καλύτερη<br />
κατανόηση ή ένα πιο υψηλό επίπεδο δυνατοτήτων από έναν νέο<br />
εκπαιδευόμενο. Αυτός μπορεί να είναι ο δάσκαλος ή ένας μεγαλύτερος<br />
μαθητής ή ακόμα κι ένας συμμαθητής του. Στην πραγματικότητα, ο «έμπειρος<br />
άλλος» μπορεί να μην είναι πρόσωπο.<br />
Για παράδειγμα, μερικές επιχειρήσεις, για να υποστηρίξουν τους<br />
υπαλλήλους στη διαδικασία μάθησής τους, χρησιμοποιούν ηλεκτρονικά<br />
συστήματα υποστήριξης. Οι ηλεκτρονικοί δάσκαλοι (electronic tutor) έχουν<br />
χρησιμοποιηθεί για να διευκολύνουν <strong>και</strong> να καθοδηγήσουν τους<br />
εκπαιδευόμενους μέσω της διαδικασίας μάθησης. Αρκεί να έχουν<br />
προγραμματιστεί με περισσότερη γνώση για το θέμα το οποίο μαθαίνει ο<br />
εκπαιδευόμενος. Η έννοια του «έμπειρου άλλου» σχετίζεται άμεσα με τη<br />
δεύτερη σημαντική αρχή της θεωρίας, τη «ζώνη της επικείμενης ανάπτυξης».<br />
Οι δύο αυτές έννοιες αποτελούν τη βάση «πλαισίου στήριξης»<br />
(scaffolding) που είναι βασικό στοιχείο του μοντέλου της γνωστικής μαθητείας<br />
(cognitive apprenticeship).<br />
Ο Vygotsky (1978) καθορίζει την έννοια της «ζώνης της επικείμενης<br />
ανάπτυξης» (Zone of Proximal Development, ZPD) ως την απόσταση μεταξύ<br />
του κατεχόμενου επιπέδου ανάπτυξης σε μια γνωστική περιοχή <strong>και</strong> του<br />
επιπέδου εκείνου στο οποίο το άτομο είναι εν δυνάμει σε θέση να αναπτύξει.<br />
Κάθε εκπαιδευόμενος έχει ένα πυρήνα γνώσεων <strong>και</strong> γύρω από αυτόν<br />
τοποθετείται η «ζώνη της επικείμενης ανάπτυξης».<br />
100
Change language