Επιμόρφωση και Εφαρμογή - Ανώτατη Σχολή Παιδαγωγικής ...

Μάθημα V.3
V.3.1 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ
Ο ρόλος του εκπαιδευτή στην εκπαίδευση ενηλίκων είναι πολυσύνθετος
και δεν αφορά μόνο στην απλή μετάδοση γνώσεων αλλά αντιστοιχεί στις
ιδιαιτερότητες της εκπαίδευσης των ενήλικων εκπαιδευομένων. Αυτό που
ζητείται σήμερα από τον εκπαιδευτή ενηλίκων είναι να λειτουργεί ως
ολοκληρωμένος συντονιστής της εκπαιδευτικής διεργασίας, να συμβουλεύει,
να εμψυχώνει, να παρακινεί τους εκπαιδευόμενους να δραστηριοποιούνται, να
μαθαίνουν ενεργώντας, να επεξεργάζονται τις γνώσεις που διαθέτουν και να
αναζητούν νέες πηγές γνώσης. Εν ολίγοις, ο εκπαιδευτής ενηλίκων χρειάζεται
να είναι συντονιστής ενεργητικών και συμμετοχικών διεργασιών μάθησης
(Κόκκος, 2005) .
Για να είναι λοιπόν σε θέση ο εκπαιδευτής να ανταποκρίνεται σε αυτόν το
ρόλο που μόλις περιγράψαμε, είναι απαραίτητο να διαθέτει σύνθετες
ικανότητες, οι οποίες μπορούν να συνοψιστούν στα ακόλουθα: Κατ’ αρχάς, ο
εκπαιδευτής πρέπει να αποδέχεται τους εκπαιδευόμενους οι οποίοι έχουν
προτιμητέους τρόπους μάθησης, γνώσεις κι εμπειρίες σχετικά με το αντικείμενο
και προ-αντιλήψεις σχετικά με το εκπαιδευτικό και κοινωνικό περιβάλλον. Θα
πρέπει να κατανοεί ότι οι εκπαιδευόμενοι θα έχουν διαφορετικές δυνατότητές
ρυθμούς μάθησης. Έπειτα, καλό είναι να δημιουργεί μαθησιακό κλίμα, όπου
επικρατεί ο διάλογος, η αλληλοεκτίμηση και η συνεργατικότητα.
Επιπλέον, χρειάζεται να διαμορφώνει τις προϋποθέσεις εκείνες που
ενισχύουν την ενεργό συμμετοχή των εκπαιδευομένων στη μαθησιακή
διαδικασία και οξύνουν την κριτική τους σκέψη, να προσδιορίζει κατάλληλα το
διδακτικό υλικό, να συνδέει το περιεχόμενο της διδασκαλίας με τις ανάγκες του
εκπαιδευτικού συστήματος, καθώς και με τις συνθήκες που επικρατούν στην
εκάστοτε τοπική σχολική κοινότητα. Τέλος, οφείλει να ελέγχει κριτικά την
αποτελεσματικότητα της δουλειάς του και να διαμορφώνει το ρυθμό και
περιεχόμενο της διδασκαλίας του συνεχώς.
Στο συγκεκριμένο πρόγραμμα επιμόρφωσης όπου δίνεται ιδιαίτερο βάρος
στα παραδείγματα και στην πρακτική άσκηση των εκπαιδευόμενων, συνάγεται
ότι ο ρόλος του εκπαιδευτή θα είναι του
Ο εκπαιδευτής ενηλίκων
συντονίζει τη μαθησιακή
διαδικασία ώστε να ταιριάζει
στις ιδιαιτερότητες των
εκπαιδευόμενων, καθοδηγεί
τον τρόπο μάθησης,
στηρίζει και εμψυχώνει
τους εκπαιδευόμενους.
«εκπαιδευτή–συµβούλου», που έχει
επικρατήσει να χρησιµοποιείται στη διεθνή
πρακτική. Ο εκπαιδευτής–σύμβουλος
παρακολουθεί τη μαθησιακή πορεία κάθε
εκπαιδευόμενου, τους συμβουλεύει, τους
καθοδηγεί, όταν απαιτηθεί ώστε να
ξεπεράσουν μαθησιακές δυσκολίες και θέτει
δραστηριότητες που ενισχύουν την
ενεργητική συμμετοχή τους στην πορεία της
μάθησης, για σύνδεση των γνώσεων και
δεξιοτήτων που θα αποκτούν με εκείνες που ήδη διαθέτουν. Έτσι
επιτυγχάνεται το κατάλληλο κλίμα για διαμόρφωση μιας ανοικτής και
συνεργατικής σχέσης μεταξύ εκπαιδευόμενων και εκπαιδευτή που ταιριάζει σε
ενηλίκους και ευνοεί τη μάθηση (Κόκκος, 2005).
Τέλος, σχολιάζει τις εργασίες τους δίνοντας ουσιαστική ανατροφοδότηση
(feedback) δηλαδή ενισχύεται θετικά ο εκπαιδευόμενος, αναδεικνύονται τα
θετικά σημεία, παρουσιάζονται αναλυτικά οι τρόποι βελτίωσης της εργασίας.
Ειδικά ο σχολιασμός των εργασιών βοηθά σημαντικά τους εκπαιδευόμενους να
εμπεδώσουν την ύλη, αλλά και τους ενεργοποιεί για περαιτέρω μελέτη και
δράση. Ο εκπαιδευτήςείναι «αυτός που διευκολύνει» τους εκπαιδευόμενους,
και ο ρόλος του είναι σημαντικός στη διαμόρφωση καλού κλίματος της τάξης
όπου επικρατεί ο αλληλοσεβασμός και η εμπιστοσύνη.
391