Επιμόρφωση και Εφαρμογή - Ανώτατη Σχολή Παιδαγωγικής ...

Μάθημα ΙΙ.3.
Σύμφωνα με τον Bruner (1960), η μάθηση ακολουθεί ένα ανακαλυπτικό
πλαίσιο, ώστε οι πληροφορίες να μπορούν να δομηθούν με αποτελεσματικό
τρόπο:
1. Πραξιακά (enactive)
2. Εικονιστικά (iconic)
3. Συμβολικά (symbolic)
Πιο συγκεκριμένα, οι πραξιακές αναπαραστάσεις (enactive
representations) συνδέονται με την εκτέλεση δράσεων / κινητικών ενεργειών
και παρατηρούνται σε πολύ μικρές ηλικίες. Αυτή η μορφή αναπαράστασης
αποτελεί τρόπο μάθησης με μίμηση και χρησιμοποιείται σε σύνθετες δεξιότητες,
όπως για παράδειγμα η εκμάθηση του τυφλού συστήματος πληκτρολόγησης.
Οι εικονικές αναπαραστάσεις (iconic representations) αντιστοιχούν σε
δομές χώρου και είναι ανεξάρτητες από τη δράση. Αποτελούν εσωτερικές
πνευματικές εικόνες που σχηματίζονται στο μυαλό του εκπαιδευόμενου.
Σημαντική επίδραση ασκούν στη μάθηση οι εικόνες, γι’ αυτό μεγάλο ρόλο
έχουν τα εποπτικά μέσα διδασκαλίας (π.χ. η παρακολούθηση μιας ταινίας σε
συνδυασμό με την παρουσίαση ενός θέματος/εισήγησης).
Οι συμβολικές αναπαραστάσεις (symbolic representations)
αναφέρονται στην αναπαράσταση της εξωτερικής πραγματικότητας με σύμβολα
ή συστήματα αφηρημένων συμβόλων, με δυνατότητα διαφόρων συσχετισμών
και διατύπωσης θεωριών. Παράδειγμα συμβολικής αναπαράστασης αποτελεί ο
γραπτός και ο προφορικός λόγος (Κολιάδης Ε., 1997).
Ο Bruner υποστηρίζει ότι η αποτελεσματικότητα της ανακαλυπτικής
μάθησης οφείλεται:
1. στη στάση και ετοιμότητα για μάθηση,
2. στα κίνητρα μάθησης,
3. στη δομή και τα χαρακτηριστικά της γνώσης και
4. στο γενικότερο επίπεδο γνωστικής
ανάπτυξης.
Παράδειγμα εφαρμογής της
ανακαλυπτικής μάθησης είναι τα
αλληλεπιδραστικά περιβάλλοντα
μάθησης (interactive learning
environments), στα οποία ο χρήστης
μπορεί να ελέγχει την ανάκτηση, την
επεξεργασία και την εμφάνιση της
πληροφορίας (Πολίτης Π., 1994). Στα
συστήματα αυτά, η ροή της πληροφορίας
μεταφέρεται από το χρήστη στο
πληροφορικό σύστημα και αντίστροφα,
δίνοντας την αίσθηση ότι διενεργείται
μεταξύ τους ένας διάλογος. Το σύστημα
απαντάει στο χρήστη αμέσως, παρέχοντας
ανατροφοδότηση (feedback). Ο χρήστης,
ανάλογα με τα μηνύματα που λαμβάνει,
καθορίζει και τη συμπεριφορά του
απέναντι στο σύστημα, έχοντας τη
δυνατότητα να τροποποιήσει τις ενέργειές
του και να ανακαλύψει τη γνώση.
Αρχές Μάθησης:
• Σπειροειδή διάταξη της ύλης
(spiral organization), όπου το
περιεχόμενο εξελίσσεται από το
γενικό στην εξειδίκευση.
• Προδιάθεση Ετοιμότητα για
μάθηση: γι’ αυτό πρέπει να
λαμβάνονται υπόψη όλες οι
εμπειρίες και το πλαίσιο που θα
κάνει τον εκπαιδευόμενο
πρόθυμο να μάθει (readiness).
• Η μάθηση μπορεί να ακολουθεί
ένα ανακαλυπτικό πλαίσιο, ώστε
οι πληροφορίες να μπορούν να
δομηθούν με αποτελεσματικό
τρόπο:
1. Πραξιακά (enactive)
2. Εικονιστικά (iconic)
3. Συμβολικά (symbolic)
Όμοια, σε ένα σύστημα προσομοίωσης ο εκπαιδευόμενος καλείται να
επιλύσει προβλήματα της καθημερινής του ζωής. Παράλληλα, έχει τη
δυνατότητα να αλλάξει ορισμένες μεταβλητές του εξεταζόμενου φαινομένου,
μπορεί να εξελιχθεί και δεν περιορίζεται στο να απαντάει σε ερωτήσεις που
έχουν προβλεφθεί από τους δημιουργούς του λογισμικού. Αντίθετα, µε βάση
τις παρατηρήσεις που κάνει πάνω στα αποτελέσματα των ενεργειών του, είναι
δυνατόν να ανακαλύψει το μοντέλο το οποίο προσομοιώνει το λογισμικό ή τις
βασικές παραμέτρους που το συνθέτουν και να εφαρμόσει αυτά που έχει ήδη
μάθει.
104