Επιμόρφωση και Εφαρμογή - Ανώτατη Σχολή Παιδαγωγικής ...

Μάθημα ΙΙ.2.
μακροπρόθεσμη μνήμη (long-term memory). Όταν ο εκπαιδευόμενος θέλει να
ανακαλέσει (retrieval) προηγούμενες καταχωρημένες πληροφορίες, τις αναζητά
στη μακροπρόθεσμη μνήμη. Σημαντικό είναι ο τρόπος αποθήκευσης καθώς οι
πληροφορίες πρέπει να μπορούν να ανακληθούν ανά πάσα στιγμή (Κολιάδης Ε.,
2002, Φλουρής Γ., 1995).
Ερώτηση
Μήπως η βραχυπρόθεσμη μνήμη θυμίζει την προσωρινή μνήμη RAM και η
μακροπρόθεσμη μνήμη τη μόνιμη μνήμη ROM του υπολογιστή;
Σύμφωνα με τη θεωρία της επεξεργασίας των πληροφοριών (information
processing theory), ο ρόλος του εκπαιδευτή αντανακλά τη δημιουργία κατάλληλου
εξωτερικού περιβάλλοντος, ώστε να επηρεάσει τις εσωτερικές διαδικασίες ή φάσεις
της μάθησης και τη μνήμη του εκπαιδευόμενου. Το διμερές αυτό μοντέλο της
μνήμης αποτέλεσε ένα πρώτο βήμα για την επεξεργασία των πληροφοριών στα
δομικά μέρη της μνήμης.
Στην πορεία, μεταγενέστερες έρευνες έχουν αμφισβητήσει τη διάκριση αυτή,
υιοθετώντας αρχές όπως ότι η μνήμη μπορεί να αποτελεί ένα ενιαίο μνημονικό
σύστημα και όχι μεταφορά των πληροφοριών από τη βραχύχρονη στη μακρόχρονη
μνήμη.
Τα νεότερα μοντέλα δίνουν έμφαση στην ενεργό μνήμη (working memory),
τη μνήμη επεισοδίων, τη σημασιολογική και τη διαδικαστική μνήμη ή και την
κωδικοποίηση της πληροφορίας, η οποία μπορεί να γίνει με πολλούς τρόπους
(ακουστική, οπτική, σημασιολογική, με βάση της εμπειρίες κ.λ.π).
Ιδιαίτερα σημαντικές κρίνονται οι θεωρήσεις για την αναπαράσταση της
γνώσης μέσω της ερμηνείας της λειτουργίας του μνημονικού συστήματος ως
διανευρωνικά ή διασυνδετικά μοντέλα (connectionist models), σύμφωνα με τα
οποία η γνώση αποθηκεύεται ως οργανωμένη μορφή στον ανθρώπινο εγκέφαλο
(patterns). Σήμερα προτείνονται τα μοντέλα της παράλληλα κατανεμημένης
επεξεργασίας (parallel distribution processing models), όπου ο ανθρώπινος
εγκέφαλος έχει την ιδιότητα να επεξεργάζεται ταυτόχρονα και να καταχωρεί στη
μακρόχρονη μνήμη του παράλληλα, πολλά και διαφορετικά στοιχεία μιας
πληροφορίας (Κολιάδης Ε., 2002).
Ωστόσο, ευρέως διαδεδομένο στα πλαίσια της γνωστικής θεώρησης της
μάθησης είναι το μοντέλο επεξεργασίας των πληροφοριών (information processing
model), το οποίο πέρα από τα δομικά στοιχεία της μνήμης αξιοποιεί και τις
διαδικασίες ελέγχου του μνημονικού συστήματος (αντίληψη, προσοχή,
κωδικοποίηση, οργάνωση, συγκράτηση, ανάσυρση), οι οποίες μπορούν να
συμβάλουν στη μάθηση μέσω οργανωμένων στρατηγικών και τεχνικών μάθησης
στα πλαίσια της καθημερινής εκπαιδευτικής πρακτικής (στρατηγικές επεξεργασίας,
κωδικοποίησης, κατανόησης, μνήμης, ανάκλησης), δηλαδή γνωστικών και
μεταγνωστικών στρατηγικών αλλά και συναισθηματικής (αυτο)καθοδήγησης κ.λπ.
Ερώτηση
Μπορείτε να σκεφτείτε εφαρμογές του μοντέλου επεξεργασίας των πληροφοριών
(information processing model) στην εκπαιδευτική τεχνολογία;
Εκπαιδευτικές εφαρμογές που στηρίζονται στη θεωρία της επεξεργασίας της
πληροφορίας (information processing theory) αποτελούν τα ευφυή διδακτικά
συστήματα (intelligent tutoring systems), τα οποία αντιλαμβάνονται το
εκπαιδευόμενο ως ένα άτομο που σκέφτεται, κατανοεί και συμμετέχει. Βασικός
σκοπός ενός τέτοιου συστήματος είναι να δώσει συμβουλές ή λύσεις για
προβλήματα συγκεκριμένης περιοχής. Η συμβουλή είναι αυτή που θα έδινε σε
αντίστοιχη περίπτωση ένας εμπειρογνώμονας.
65