Επιμόρφωση και Εφαρμογή - Ανώτατη Σχολή Παιδαγωγικής ...

Μάθημα V.4
V.4.4 Μοντέλα επιμόρφωσης εκπαιδευτικών
Στη βιβλιογραφία εντοπίζονται πέντε κυρίως μοντέλα για την επιμόρφωση
των εκπαιδευτικών (Ηuberman and Guskey, 1995).
Το μοντέλο της ανάπτυξης: Συνδυάζει επιμορφωτικές δραστηριότητες
(ομάδες μελέτης, δραστηριότητες για παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού,
συμμετοχή σε ερευνητικά έργα κ.τ.λ.). Το μοντέλο της ανάπτυξης εστιάζεται
στη διδακτική πρακτική. Συγκροτούνται ομάδες εκπαιδευτικών που παράγουν
και διακινούν συγκεκριμένο υλικό που αναφέρεται σε θεματικές ενότητες του
αναλυτικού προγράμματος. Ταυτόχρονα, επιμορφώνονται τόσο για την
παραγωγή αυτού του υλικού, όσο και για το θεματικό αντικείμενο. Παρόμοιες
δραστηριότητες μπορούν να γίνουν στο πλαίσιο ερευνητικών έργων ή
πρωτοβουλιών.
Το μοντέλο του ελλείμματος: Ο εκπαιδευτικός καλείται να
συμπληρώσει τις επιστημονικές και επαγγελματικές ελλείψεις του μέσα από
επιμορφωτικά προγράμματα που σχεδιάζονται συνήθως από άλλους. Είναι το
κατεξοχήν μοντέλο που εφαρμόζεται στην ελληνική εκπαίδευση. Σε κεντρικό
επίπεδο, σταθμίζονταν οι ενδεχόμενες επιστημονικές, παιδαγωγικές και
επαγγελματικές ελλείψεις των εκπαιδευτικών. Στη συνέχεια οργανώνονταν
επιμορφωτικά προγράμματα, για να καλυφθούν αυτές οι ελλείψεις, που
απευθύνονταν σε όλους τους εκπαιδευτικούς. Τα προγράμματα αυτά δε
λάμβαναν υπόψη τις προσωπικές, τις επαγγελματικές ανάγκες και το επίπεδο
γνώσεων του κάθε εκπαιδευτικού. Τέτοιας μορφής προγράμματα ήταν τα
Μοντέλα επιμόρφωσης
εκπαιδευτικών:
• της ανάπτυξης,
• του ελλείμματος,
• της σχολικής
ανάπτυξης,
• της εφαρμογής του
αναλυτικού
προγράμματος,
• της προσωπικής
μάθησης.
περισσότερα προγράμματα που υλοποιούσαν
τα ΠΕΚ.
Το μοντέλο της σχολικής ανάπτυξης:
Η επιμόρφωση του εκπαιδευτικού συντελείται
μέσα από τη συνολική βελτίωση του σχολείου.
Για παράδειγμα, η εισαγωγή των ΤΠΕ στα
σχολεία εξασφαλίζει την αναγκαία
υπολογιστική και δικτυακή υποδομή, αλλά
επιβάλλει και την επιμόρφωση των
εκπαιδευτικών του σχολείου, ώστε να
αξιοποιηθεί αυτή η υποδομή. Μπορούν έτσι να
συνδυασθούν προγράμματα ενδοσχολικής
επιμόρφωσης για το συγκεκριμένο σχολείο.
Το μοντέλο της εφαρμογής του αναλυτικού προγράμματος:
Σχετίζεται με κεντρικές αλλαγές. Στο παρελθόν, όταν έγιναν αλλαγές στα
αναλυτικά προγράμματα, έγινε εισαγωγή νέων μαθημάτων και γράφηκαν νέα
βιβλία, ενώ το ΥπΕΠΘ σε συνεργασία με τα ΠΕΚ υλοποίησε προγράμματα
επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών στα νέα δεδομένα, ώστε «να μπορούν να
ανταποκριθούν στις σχεδιαζόμενες αλλαγές της εκπαίδευσης».
Το μοντέλο προσωπικής μάθησης: Ο εκπαιδευτικός αντιμετωπίζεται
ως ένας επαγγελματίας που μπορεί να στοχαστεί και να συμβάλει στην
επιμόρφωσή του, καταρτίζοντας ή συμμετέχοντας στην κατάρτιση του δικού
του επιμορφωτικού προγράμματος. Ο κάθε εκπαιδευτικός σταθμίζει τις
προσωπικές ελλείψεις του (στις εξελίξεις της επιστήμης του, της παιδαγωγικής
και της τεχνολογίας). Μόνος του ή σε συνεργασία με τον επιμορφωτή του,
έχοντας τη δική του εκπαιδευτική πορεία, θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να
καταρτίσει το δικό του επιμορφωτικό πρόγραμμα.
Διάφορες έρευνες καταδεικνύουν ότι οι εκπαιδευτικοί προτιμούν το
μοντέλο της ανάπτυξης. Προτιμούν να βρίσκουν τρόπους συμπλήρωσης των
γνώσεών τους που είναι σε ανεπίσημο και ατομικό επίπεδο (Huberman, 1993)
399