Επιμόρφωση και Εφαρμογή - Ανώτατη Σχολή Παιδαγωγικής ...

Μάθημα V.4
V.4.2 Το πρόβλημα της διστακτικότητας στη χρήση των
ΤΠΕ από τον εκπαιδευτικό
Αρκετές πρόσφατες έρευνες (Καρτσιώτης, 2004, Καραβασίλης, 2000,
Τζιμόπουλος, 2003) καταγράφουν το πρόβλημα της διστακτικότητας στη χρήση
των ΤΠΕ, στη σχολική τάξη, από τον εκπαιδευτικό. Ένας πιθανός λόγος
διστακτικότητας στη χρήση των ΤΠΕ είναι η τεχνολογοφοβία, η οποία
περιγράφεται με τους όρους «αποστροφή και παθητική συμπεριφορά» προς
την τεχνολογία και ισοδυναμεί με την εμφάνιση ενός αρνητικού στοιχείου που
σχετίζεται κατά την επαφή με την τεχνολογία, δηλαδή τη νευρικότητα που
προκαλείται κατά τη διάρκεια της χρήσης των Η/Υ (Rosen and Maguire, 1990).
Η αντιμετώπιση της τεχνολοφοβίας που παρατηρείται σε κάποιους
εκπαιδευτικούς είναι ένας επιπλέον παράγοντας που συμβάλλει σημαντικά στην
επιτυχή αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαίδευση (Shapka and Ferrari, 2003).
Άλλοι πιθανοί λόγοι που εξηγούν τη διστακτικότητα στη χρήση των ΤΠΕ
από τον εκπαιδευτικό είναι ότι οι εκπαιδευτικοί δεν έχουν καταρτισθεί στις
ακαδημαϊκές σπουδές τους ή δεν έχουν επιμορφωθεί κατάλληλα για τέτοιες
χρήσεις, ότι το εκπαιδευτικό λογισμικό είναι ελλιπές, ότι ο εξοπλισμός είναι
ανύπαρκτος ή απαξιωμένος και ότι δεν υπάρχουν διαθέσιμες ώρες στο σχολικό
εργαστήριο. Τους δύο πρώτους λόγους ο Μακράκης (1994) τους επιβεβαιώνει
με ερευνητικά δεδομένα και επιπλέον προσθέτει ένα ακόμη λόγο, την
«ανεπαρκή θεώρηση της σημασίας και του ρόλου του κοινωνικού –
πολιτιστικού, παιδαγωγικού και οργανωτικού πλαισίου μέσα στο οποίο
υλοποιούνται προγράμματα εφαρμογής των Η/Υ και άλλων τεχνολογιών
πληροφορικής στην εκπαίδευση».
Από εκπαιδευτικούς που επιμορφώνονται στη χρήση των ΤΠΕ έχει
επισημανθεί και ένα ακόμη πρόβλημα: Πολλοί από αυτούς πιστεύουν ότι
υπάρχει (μεγάλη) πιθανότητα ορισμένοι από τους μαθητές τους να έχουν
περισσότερες γνώσεις πληροφορικής από τους ίδιους. Ακόμη θεωρούν ότι κατά
τη διάρκεια της διδασκαλίας με τη χρήση των ΤΠΕ μπορεί να προκύψουν
τεχνικά προβλήματα ή να απαιτηθούν δεξιότητες, τις οποίες - ενδεχομένως -
να γνωρίζουν οι μαθητές τους και να αγνοούν οι ίδιοι 2 . Σχετική αναφορά στο
πρόβλημα αυτό και στις αρνητικές επιπτώσεις του στην αξιοποίηση των ΤΠΕ
στην σχολική τάξη γίνεται από τους Χριστομάνο (1984), Μεϊμάρη (1992) και
Σολομωνίδου και Σταυρίδου (1994). Αντίθετα, σε μια άλλη έρευνα
(Τζιμόπουλος, 2003) «το 83% των εκπαιδευτικών βλέπουν θετικά ευχάριστα
και φυσιολογικά το ενδεχόμενο οι μαθητές τους να γνωρίζουν περισσότερα
από τους ίδιους για τους υπολογιστές και μόνο το 17% φαίνεται να έχει
πρόβλημα».
Η ενδεχόμενη ύπαρξη τεχνικών προβλημάτων που μπορούν να
εμφανισθούν στο εργαστήριο κατά τη διάρκεια ενός μαθήματος επιμόρφωσης
των εκπαιδευτικών αντιμετωπίζεται δραστικά στο συγκεκριμένο έργο
επιμόρφωσης της ΤΕΕ. Από τις μέχρι στιγμής ανακοινώσεις και από τον
προγραμματισμό των δράσεων της ενέργειας «Ε 2 για την ΤΕΕ» προκύπτει ότι
θα επιμορφωθούν, ώστε να αντιμετωπίζουν τα τεχνικά θέματα, οι
ονομαζόμενοι «βοηθοί επιμορφωτών». Οι «βοηθοί επιμορφωτών» απ’ ό,τι
φαίνεται θα είναι εκπαιδευτικοί των ΤΕΕ – ΣΕΚ που θα χρησιμοποιηθούν ως
κέντρα επιμόρφωσης.
Σε έρευνα που εκπονήθηκε σε μεγάλο δείγμα εκπαιδευτικών, οι οποίοι
συμμετείχαν σε προγράμματα επιμόρφωσης στις ΤΠΕ διαπιστώθηκε ότι: Οι
εκπαιδευτικοί εκτιμούν ότι θα χρησιμοποιήσουν τις ΤΠΕ για εκπαιδευτικές και
396
2 Μια πιθανή λύση στο πρόβλημα αυτό είναι να διευκρινισθεί στους μαθητές ότι ο εκπαιδευτικός
χρησιμοποιεί τις ΤΠΕ ως εργαλείο και είναι επόμενο να μην έχει ιδιαίτερες γνώσεις σε άλλες
εφαρμογές των ΤΠΕ. Θα μπορούσε ακόμη να καλέσει ως «τεχνικούς βοηθούς» τους μαθητές που
έχουν ιδιαίτερες γνώσεις. Η οριστική λύση (η οποία δοκιμάστηκε κατά την εφαρμογή του έργου
ΛΑΕΡΤΗΣ της ενέργειας ΟΔΥΣΣΕΙΑ) φαίνεται ότι είναι η ταυτόχρονη παρουσία του Τεχνικού
Υποστήριξης Σχολικού Εργαστηρίου (ΤΥΣΕ) στην αίθουσα διδασκαλίας μαζί με τον εκπαιδευτικό. Η
λύση αυτή δε φαίνεται να είναι εφικτή σε μεγάλη κλίμακα λόγω κόστους, εφόσον απαιτείται ένας
τεχνικός ανά δύο έως τρία σχολεία.