Επιμόρφωση και Εφαρμογή - Ανώτατη Σχολή Παιδαγωγικής ...

Μάθημα V.4
και μαθαίνουν κυρίως «πάνω στη δουλειά τους» (Day, 1993). Αρκετές έρευνες
έχουν υπογραμμίσει ότι οι επιμορφούμενοι εκπαιδευτικοί στις ΤΠΕ αξιολογούν
καλύτερα ένα πρόγραμμα επιμόρφωσης, εφόσον εκτιμούν ότι συνεισφέρει
ουσιαστικά στην επαγγελματική ανάπτυξή τους (Velayo and McKeachie, 1994,
Oberman 1995 και Evans and Nation, 1997). Παρ’ όλα αυτά ο εκπαιδευτικός
είναι μέλος μιας ευρύτερης ομάδας με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά,
περιορισμούς και δεσμεύσεις. Επομένως είναι σημαντική η ανάπτυξη της
συνεργασίας και της συλλογικότητας, γιατί και τα δύο αυτά στοιχεία
συμβάλλουν στο να μαθαίνει ο ένας εκπαιδευτικός από τον άλλον και, τελικά,
στο να αναπτύσσουν οι εκπαιδευτικοί μεγαλύτερη ετοιμότητα, για να
πειραματισθούν και να ρισκάρουν (Hargreaves, 1994)
Το μοντέλο του ελλείμματος που εφαρμόσθηκε στην ελληνική
εκπαίδευση, μπορεί να θεωρηθεί ξεπερασμένο, γιατί εκτός των άλλων, δεν
μπορεί να καλύψει προγράμματα διαρκούς επιμόρφωσης και αυτομόρφωσης
των εκπαιδευτικών.
Η χρήση των ΤΠΕ στη διδακτική πρακτική παρέχει τις δυνατότητες να
αναπτυχθεί η αποκαλούμενη συνεργατική μάθηση (collaborative learning), η
οποία έχει απασχολήσει ιδιαίτερα την εκπαιδευτική κοινότητα τα τελευταία
χρόνια. Η συνεργατική μάθηση βασίζεται στην αλληλεπίδραση του υποκειμένου
μάθησης τόσο με τα υπόλοιπα μέλη μιας ομάδας όσο και με το μαθησιακό
στόχο και τα διαθέσιμα εργαλεία (Κόμης και Μικρόπουλος, 2000). Μια ομάδα
συνεργατικής μάθησης διακρίνεται για τα παρακάτω χαρακτηριστικά της:
• Υπάρχει ομαδικός στόχος, πέρα από τις μεμονωμένες δραστηριότητες.
• Υπάρχει παρακίνηση από το ένα μέλος στο άλλο και αλληλοβοήθεια, ώστε
να επιτευχθούν οι κοινοί στόχοι.
• Υπάρχει ομαδικό πνεύμα συνεργασίας.
• Οι ομάδες εργασίας διαπραγματεύονται για το πώς να επιτύχουν τους
στόχους τους, εργάζονται μαζί και μαθαίνουν.
Η διδακτική αξιοποίηση των ΤΠΕ παρέχει μια ποικιλομορφία μέσων και
δραστηριοτήτων διευρύνοντας και συμπληρώνοντας τις δυνατότητες των
διδακτικών μέσων σε ένα ευρύ φάσμα μαθημάτων και προγραμμάτων
επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών (Ρετάλης, 2005). Μπορεί επομένως να
συμβάλλει στη δημιουργία κοινοτήτων πρακτικής εκπαιδευτικών και
μαθητών 4 . Με τη δημιουργία κοινοτήτων πρακτικής θα επιτευχθεί η ενεργή
συμμετοχή των επιμορφούμενων κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής
διαδικασίας και όχι η απλή παρακολούθηση εισηγήσεων. Ο επιμορφούμενος θα
αποκτήσει γνώσεις και δεξιότητες θέτοντας προβλήματα, μελετώντας πιθανές
απαντήσεις, αναπτύσσοντας «προϊόντα» και κάνοντας παρουσιάσεις. Με αυτή
την προσέγγιση, ομάδες εκπαιδευτικών ίδιας ή παρεμφερούς ειδικότητας θα
εστιάζονται σε συγκεκριμένα λογισμικά, θα τα επεξεργάζονται σε ομάδες, θα
δημιουργούν φύλλα δραστηριοτήτων κ.τ.λ. Επομένως, όχι μόνο δε θα υπάρχει
η λεγόμενη «μετωπική διδασκαλία», αλλά θα χρησιμοποιηθεί ένα μοντέλο
επιμόρφωσης με βάση το υλικό, που θα αναπτύσσει την αυτενέργεια των
επιμορφούμενων σε ένα περιβάλλον συνεργατικής μάθησης.
Η ανάπτυξη της συνεργατικής μάθησης μέσα από κοινότητες
πρακτικής, μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι η ζητούμενη διδακτική
προσέγγιση στο παρόν έργο.
4 Η έννοια της κοινότητας πρακτικής (community of practice) εισήχθηκε από τους Lave και Wenger
(1991) και αφορά σε «ένα σύνολο σχέσεων μεταξύ προσώπων, δραστηριοτήτων και του κόσμου
στο χρόνο και σε σχέση με άλλες όμορες και επικαλυπτόμενες κοινότητες πρακτικών…».
400