Minority v subsytéme kultúry

Inwalidztwo i niepełnosprawność – ujęcie teoretyczneW Karcie Praw Osób Niepełnosprawnych Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uznaje, że osoby niepełnosprawne, czyli osoby,których sprawność fizyczna, psychiczna lub umysłowa trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza lub uniemożliwia życie codzienne,naukę, pracę oraz pełnienie ról społecznych, zgodnie z normami prawnymi i zwyczajowymi, mają prawo do niezależnego,samodzielnego i aktywnego życia oraz nie mogą podlegać dyskryminacj i387 . Obok pojęcia niepełnosprawności w sensieprawnym występuje również pojęcie niepełnosprawności w sensie biologicznym, opartej na deklaracjach samych zainteresowanych.Rozbieżność tych dwóch pojęć wiąże się z możliwością dostępu do różnych świadczeń, gratyfikacji czy rekompensat.Z kolei definicje Międzynarodowej Organizacji Pracy i Światowej Organizacji Zdrowia skupiają się wokół trzech kluczowych pojęćzwiązanych z problemem ograniczonej sprawności. Są to:– impairment – uszkodzenie – definiowane jako wszelka utrata lub odstępstwo od normy w zakresie fizycznych lubpsychicznych struktur organizmu albo jego funkcji,– disability – niezdolność, niesprawność, brak możliwości – jakiekolwiek ograniczenie lub niemożność podejmowaniaaktywności życiowych w sposób i w zakresie uznanym za właściwe dla człowieka, wynikające z uszkodzenia strukturorganizmu lub jego funkcji,– handicap – utrudnienia, jakie napotyka osoba niesprawna, ograniczające pełnienie ról uznanych za właściwe dla danejkategorii wieku, płci, przynależności do grupy społecznej itp. i wynikające z ograniczonej sprawności 388 .Określenia te pozwalają zdefiniować sytuację osób niepełnosprawnych oraz ukazać relacje osób z ograniczoną sprawnościąz zresztą społeczeństwa.Do grup niepełnosprawnych, które powinny być brane pod uwagę przy projektowaniu bazy hotelowej bez barier, zalicza się:– osoby poruszające się za pomocą sprzętów i urządzeń wspomagających takich jak: laski, kule, wózki inwalidzkie, itp.– osoby w podeszłym wieku,– niewidomych i niedowidzących,– osoby, które w wyniku choroby lub wypadku mają stałe lub czasowe trudności ruchowe, manualne, percepcyjne, itp.– osoby cierpiące na różnego rodzaju uczulenia, fobie i inne. 389Uczestnictwo osób niepełnosprawnych w rynku turystycznymOd momentu wejścia Polski do Unii Europejskiej wyraźnie wzrosło zainteresowanie problematyką niepełnosprawności.Coraz częściej i głośniej mówi się o prawach i potrzebach osób z różnymi dysfunkcjami. Szczególnie mocno podkreśla się, żemają one te same fundamentalne prawa co wszyscy obywatele, w tym także wypoczynku, turystyki i rekreacji. Nie zawszejednak osoby z dysfunkcjami są w stanie samodzielnie korzystać z przysługujących im praw. Główną odpowiedzialność zaprzeciwdziałanie marginalizacji i dyskryminacji osób z niepełnosprawnością ponosi samo społeczeństwo i wybrany przez nierząd. Jego podstawowym zadaniem jest stworzenie systemu wsparcia dla wszystkich upośledzonych grup, dążenie do ich integracjispołecznej oraz pomoc w osiąganiu niezależności życiowej 390 .Turystyka odgrywa dużą rolę w życiu osób niepełnosprawnych. Jest bowiem ważnym elementem rehabilitacji medycznej(zwiększa wydolność organizmu, przywraca sprawność, a w przypadku zmian nieodwracalnych – sprzyja wykształceniu387 Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 sierpnia 1997 r. Karta Praw Osób Niepełnosprawnych. Monitor Polski nr 50 z 1997, poz. 475.388 SKALSKA, T. Turystyka osób niepełnosprawnych. Ograniczenia i możliwości rozwoju. Warszawa: Wydawnictwo Wyższa Szkoła Hotelarstwa, Gastronomi iTurystyki, 2004, s. 18.389 BŁĄDEK, Z. Hotele bez barier. Poznań: Wydawnictwo Albus, 2003, s. 19.390 STASIAK, A. – ŚLEDZIŃSKA, J. (ed.). Rola krajoznawstwa i turystyki w życiu osób niepełnosprawnych. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 2008, s. 260.203