Minority v subsytéme kultúry

– wprowadzenie i stopniowe wydłużenie płatnych urlopów wypoczynkowych,– skracanie lat pracy (ustawodawstwo emerytalne oraz rozszerzenie zasięgu społecznego oświaty powszechnej, w tymzwłaszcza wydłużenie okresu obowiązkowego pobierania nauki) 403 .Celem artykułu jest wskazanie wartości cywilizacji czasu wolnego w warunkach postępu naukowo-technicznego i sposobówjego wykorzystania w społeczeństwie XXI wieku.Czas wolny i jego funkcjeProblematyka czasu wolnego należy do szczególnie istotnych i złożonych zagadnień współczesnej cywilizacji. Jego rozmiary,treść i formy wykorzystania mają bezpośredni związek z rozwojem osobowości człowieka, z możliwościami zaspokajaniapotrzeb samorealizacji 404 .Pojęcie czasu wolnego jest trudne do jednoznacznego określenia. Problem ten rozpatrywano na konferencji UNESCO w 1957r. we Francji, gdzie przyjęto definicję Joffre Dumazadiera, według którego czas wolny oznacza wszelkie zajęcia, którym każdyczłowiek może się oddawać dobrowolnie – poza zajęciami koniecznymi i obowiązkowymi, zawodowymi, rodzinnymi czyspołecznymi – dla odpoczynku, rozrywki czy rozwoju osobowości. Autor ten rozróżnił także czas na wpół wolny, którym wedługniego jest część czasu wolnego przeznaczona na zajęcia wykonywane dobrowolnie, ale jednocześnie wynikające z poczuciaobowiązku, powinności społecznej lub też związane z korzyścią materialną 405 .Znaczenie pojęcia „leisure”(ang.),„losie”(franc.) polega na wielorakim rozumieniu:1. jako czas wolny od pracy (podejście socjologiczne),2. jako stan psychiczny i stan umysłu (podejście psychologiczne),3. jako czynności podejmowane w czasie wolnym (podejście nauk o kulturze fizycznej) 406 .Czas wolny jest przedmiotem zainteresowań różnych dyscyplin naukowych, m. in. zajmują się nimi nauki o kulturze fizycznej,pedagogika, socjologia, ekonomia, turystyka, itp. Rezultatem tych zainteresowań jest bogata literatura poświęcona teoretycznymaspektom czasu wolnego, problematyce międzynarodowych badań 407 porównawczych w tej dziedzinie itp. 408Termin „czas wolny” wszedł na dobre do języka socjologicznego na określenie różnych form rekreacji, wypoczynku, rozrywki:obejmuje także życie towarzyskie, sport, podróże i podobne typy aktywności 409 . Sposób spędzania tego czasu zależy odtradycji przekazywanych w rodzinie, wpływów środowiska społecznego, sytuacji materialnej i tym podobnym czynników 410 .Mądrze wypełniony odpowiednimi zajęciami czas ma zasadnicze i pozytywne znaczenie dla rozwoju osobowości jednostki.Jego brak natomiast, może silnie i w ujemny sposób wpłynąć na zdrowie, stosunek do ludzi i osiągnięcia osobiste jednostki 411 .Szczególnego znaczenia nabiera dziś przekonanie, że zajęcia w czasie wolnym powinny przede wszystkim sprzyjać zdrowiu.Stanowisko takie ma swoje uzasadnienie w sytuacji, w jakiej znalazł się obecnie człowiek. Związana jest ona z nagromadzeniem403 ALEJZIAK, W. Turystyka w obliczu wyzwań XXI wieku. Kraków: Albis, 2000, s. 51.404 SIWIŃSKI, W. – TAUBER, R. D. – MUCHA-SZAJEK E. (eds.). Hotelarstwo, Gastronomia Turystyka i Rekreacja w procesie integracji europejskiej. Poznań: WyższaSzkoła Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu, 2004, s. 349.405 Ibid., s. 368.406 ŁOBOŻEWICZ, T. – BIEŃCZYK, G. Podstawy turystyki. Warszawa: Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Warszawie, 2001, s. 34 – 35.407 Hyski, M. The Place of Sport in the Activity of Youth from Rural Areas in their Spare Time. In: Physical education and sports perspectives of children and youthin Europe. Book of abstracts. Bratislava: Fédération Internationale d’Education Physique, 2013.408 SIWIŃSKI, W. – TAUBER, R. D. – MUCHA-SZAJEK E. (eds.). Hotelarstwo, Gastronomia Turystyka i Rekreacja w procesie integracji europejskiej. Poznań: WyższaSzkoła Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu, 2004, s. 368.409 ŻARNOWSKA, A. – SZWARCA, A. Kobieta i kultura czasu wolnego. Wiek XIX i XX. Warszawa: Wydawnictwo Dig, 2001,s. 18.410 KISIEL, M. Pedagogiczne aspekty rekreacji, turystyki i wypoczynku dzieci i młodzieży w przedszkolu, szkole i poza szkołą. Dąbrowa Górnicza: Wyższa SzkołaBiznesu w Dąbrowie Górniczej, 2010, s. 129.411 POMYKAŁO, W. Encyklopedia pedagogiczna. Warszawa: Fundacja Innowacja, 1993, s. 175.215