25.06.2013 Views

Correspondance des réformateurs dans les pays de langue française

Correspondance des réformateurs dans les pays de langue française

Correspondance des réformateurs dans les pays de langue française

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

242 JEAN CALVIN A SIMON GRYftEUS, A BALE. 1 537<br />

que, ad excitandam erga nos gentium omnium invidiam, maliciosè<br />

à certis hominibus fabrefactiun.Quod autem homonihili futilissima<br />

sua vanitate tantum proficere potaerit, ut tot ecc<strong>les</strong>iissinistram <strong>de</strong><br />

nôbis opinionem injiceret, id verô est quod nos vehementer perturbavit.<br />

Siqui<strong>de</strong>m non levis momenti rem esse ducebamus, si<br />

caput religionis nostrœprœcipuum inter nos controverti adversarii<br />

nostri audirent, vel ecc<strong>les</strong>iœquidquam <strong>de</strong> nobis tale snspicarentur.<br />

Eô autem graviùs hoc nuntio perculsi somus, quôd id ne timere<br />

qui<strong>de</strong>m nunquam in mentem venerit. Speramus tamen fore, ut<br />

Domini bonitate inanes illi fumi discutiantar propediem, ac in capita<br />

impiorum recidat quidquid mali Christo, ejusque Ecc<strong>les</strong>iae,intentarunt.<br />

Cœpitenim jam affulgere Domini manus, atque virtus<br />

ejus sese exerere, ad extinguenda haecquatiacunque exordia. Sycophanta<br />

Me SenatusconmUo in exilium actiis est 1S,nos planè absoluti,<br />

non à crimine modo,sed ab omni quoquestispicione1".Quanquam<br />

verô se Athanasii titulo nunc venditetts, qui pœnas luat<br />

<strong>de</strong>fensaefi<strong>de</strong>i, nullum tamen fore periculumvi<strong>de</strong>tur, ut orbis pro<br />

Athanasiosacrilegum, scortatorem, homicidam sanctorum multorum<br />

sanguine ma<strong>de</strong>ntem agnoscat. Qualem dura, istumpraedica-<br />

18Le Manuel<strong>de</strong> Berne du 7 juin 1537renfermece passage c On<br />

écrira au Bailli et à la ville <strong>de</strong> Lausanneque Caroliest congédié. »<br />

(Trad. <strong>de</strong> l'ail.) Voyezle N°633. Ce fait donneapproximativement la<br />

date <strong>de</strong> la présentelettre.<br />

14Cette<strong>de</strong>rnièreaffirmationétait trop absolue.Il suffitpour s'en convaincre<strong>de</strong><br />

lire la lettre <strong><strong>de</strong>s</strong> Bernoisdu13 août 1537à Farel et à Calvin.<br />

Caroliavait étéjugé assezfavorablementpar l'un <strong><strong>de</strong>s</strong> pasteurs<strong>de</strong> la ville<br />

<strong>de</strong> Berne,Pierre Kuniz,qui écrivait,environle 3juin 1537,<strong>les</strong> paro<strong>les</strong><br />

suivantesà Ebrard <strong>de</strong> Rumlangen c Qusepridie D. Carolus<strong>de</strong> sacerdocioChristi,ejusquegloria<br />

diseruit,<strong>de</strong> triumphoitem resurrectionis<br />

<strong>de</strong>jugi spe, ar<strong>de</strong>ntique<strong><strong>de</strong>s</strong>y<strong>de</strong>rioquoelectiomnes,tam superstitesquàm<br />

vitafuncti,flagrant,nihil dubito.Stetit hœcsententiapectoremeohactenus<br />

firmiter,priusquamCarolumadhucin carne vidissem.Et cur hsec,<br />

propter bontm Carolum,displicerent,cum istœc doctrina non qui<strong>de</strong>m<br />

CarolisedSpiritusSanctisit in divinisScripturisluculenterprodita?<br />

Quodverôsic importunéin novellulaet plus nimiotenera ecc<strong>les</strong>iahoc<br />

dogmateprodit Carolus,nonval<strong>de</strong>probo.» (Mscr. autogr. Arch. <strong>de</strong><br />

l'église <strong>de</strong> Berne).<br />

16On lit <strong>dans</strong> la DefensioIf. Gaïlasii, p. 85 «Meminime audire<br />

Berna, inter altercationes,hanc illi [se. Carolo]vocemexcidisse « Ego<br />

hîc sum ut Athanasius.» Sed hancvocemsicfuisse repulsamà Càlvino,<br />

ut stolidœsuœjactantiaeval<strong>de</strong>eumpœniteret.»<br />

16Entre autres aveux qu'il avait faits au syno<strong>de</strong><strong>de</strong> Berne, Caroli

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!