II. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler

2.3. Veri Toplama Araçları
Veriler, 7 demografik özellik (yaş, medeni durum, çocuklarının olup olmadığı varsa çocuk sayısı, mesleki
deneyim yılı, çalışılan hastane, pozisyon, çalışılan ünite), 10 mobbing ile ilgili hemşirelerin düşüncelerinin
alındığı sorulardan (mobbing yaşanıp-yaşanmadığı, kim/kimler tarafından mobbing uygulamalarına
maruz kalındığı, ne kadar süre ve ne zaman maruz kaldığı, başkasına mobbing uygulanıp
uygulanmadığı, mobbing saldırganın cinsiyeti, mobbing saldırılarına maruz kalma nedenleri, bu durumla
nasıl başa çıkmaya çalışıldığı, meslek, kurum vb. ile ilgili memnuniyet durumu ve fırsat olsa işi
ile ilgili tercihleri) oluşan anket ve Öztürk, Yılmaz ve Hindistan tarafından geliştirilen mobbing ölçeği
ile Ocak-Haziran 2006 tarihleri arasında toplanmıştır.
Ölçek, kurumun mobbinge zemin hazırlama durumunu, mobbingi uygulayanların davranışlarını ve
mobbing uygulamalarının mağdurun üstünde oluşturduğu etkileri mağdurun nasıl tanımladığını saptamaya
yönelik 68 olumlu maddeden oluşmaktadır ve “5” kesinlikle katılıyorum ile “1” kesinlikle katılmıyorum
arasında değerlendirilmektedir. Ölçek puan aralığı 68-340 puan aralığındadır. Ölçekten 204
üstünde puan alınması mobbing yaşandığının göstergesidir. Ölçeğin CVI= %88, madde-toplam madde
korelasyon değerleri r= 0.30–0.73 arasında, Cronbach Alpha değeri= 0.97 dir ve ölçek genel bir faktöre
sahiptir ya da faktöriyel olarak saf bir testtir. 68 madde ile son şeklini almıştır (Öztürk, Yılmaz &
Hindistan 2006)
2.4. İşlem
Araştırmanın yapılabilmesi için öncelikle Trabzon İl Sağlık Müdürlüğünden izin alındıktan sonra Trabzon
merkez’deki beş devlet hastanesinde ve üniversite hastanesi etik kurulundan izin alındıktan sonra
üniversite hastanesinde çalışan tüm hemşirelerle gerçekleştirilmiştir. Ancak araştırmaya katılmak istemeyen
ve araştırmanın uygulaması sırasında izinli olan hemşireler araştırma kapsamına alınmamıştır.
Araştırmada kullanılan veri toplama araçları araştırmacılar tarafından hastanelerin tüm servislerindeki
hemşirelere eş zamanlı, elden ve zarflarla birlikte dağıtılmıştır. Gündüz nöbetlerinde çalışan hemşirelere
anket ve ölçekle birlikte anket ve ölçeğin nasıl yanıtlanacağını açıklayan kısa bir yönerge ve birebir
açıklama yapılmıştır. Gece nöbetindeki hemşirelere ise yalnızca yönerge dağıtılmıştır. Araçlar ortalama
üç hafta içinde elden kapalı zarflarda geri toplanmıştır. Ölçeğin güvenirlik ve geçerlik çalışmalarının
yapılabilmesi içinde anketler elden ve kapalı zarflarda yönerge ile birlikte dağıtılmış ve ortalama
iki hafta içinde anketler toplanmıştır. Ancak bazı eksik anketlerin tamamlanması bir aylık bir süreyi
kapsamıştır. Sağlıklı ve doğru sonuçlar almak için anketlerde kimlik bilgilerine yer verilmemiştir.
2.4. Bulgular ve Tartışma
Hemşirelerin karşılaştıkları mobbing uygulamaları ile ilgili bulgulara bakıldığında ise, araştırmaya katılan
tüm hemşirelerin %59’u (485) mobbing mağduru olmadığını, %40’ı(329) mağdur olduğunu belirtmiştir.
Mobbing mağduru olduğunu düşünen hemşirelerin %30’u (97) üniversite hastanesi, %70’I
(232) devlet hastanelerinde çalışmaktadır. Ancak mağdur olduğunu düşünen 329 hemşirenin %42’si
(139) gerçek mobbing mağdurudur ve ortalama 247,17±31,75 puan almışlardır. Tüm hastanelerde çalışan
814 hemşirenin de %17’si mobbing yaşamaktadır. Mobbing mağduru hemşirelerin %58’i devlet
hastanesinde çalışmakta, %89’u hemşire statüsünde, ortalama 10.75±6.43 yıllık deneyime sahip,
31.01±5.75 yaşında, %61’i evli, %56’sı çocuk sahibidir.
147