II. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler

Tablo 5. KLD bildirme sürecinde HTEA ile elde edilen sonuçlar ve değerlendirmeler
SONUÇ
1 İletişim eksikliği
tedavinin geçikmesine
neden olur.
2 İletişimde engeller
olabilir, bu engeller
tanımlanmalı
ve çözümler
geliştirilmelidir.
3 KLD bildirme süresi
tanımlı olmalıdır.
AÇIKLAMA
Birçok klinik laboratuar test sonucu uzman hekimin acil olarak dikkat etmesini
gerektirmeyen tedavi kararlarına yol açar, bazı test sonuçları ise potansiyel
olarak yaşamı tehdit eden durumlara işaret edebilir. KLD ise derhal bilgilendirmeyi
ve sorumlu uzman hekimlerin derhal müdahalesini gerektirir (Kuperman
vd., 1998:112). Bu çok taraflı süreçte hataların oluşma olasılığı yüksektir
(Dighe vd., 2008:1666). Özellikle, hataların % 33’ü laboratuar görevlilerinin
kritik sonuçları sorumlu uzmanlara iletme hataları ya da raporlamada
geçikmeler olarak bildirilmektedir. Uzman hekimlerin kritik sonuçlar ile ilgili
bilgilendirmeyi almadıkları ve kritik sonuçları laboratuara telefon ederek
ya da tıbbi kayıtlara başvurdukları zaman öğrendikleri anlaşılmaktadır. Çalışmamızda
tanımlanan en sık karşılaşılan hatalar iletişim eksikliği ve KLD’nin
bildirilmesinde iletişimsizlik nedeniyle tedavilerin geçikmesidir. İletişimde
geçikmelere neden olan başlıca sorunlar; laboratuarın yanlış hekimi araması,
yanlış numarayı araması, uzman hekimin belirlenen zaman aralığı içinde
yanıt vermemesi, geri okuma sürecinin uygulanmaması nedeniyle KLD’nin
bildirildiği uzman kişi tarafından doğru hastanın ve doğru sonucun sağlamasının
yapılamaması olarak saptanmaktadır.
JC tarafından etkin bir iletişim, zamana bağlı, doğru, tam, belirli, net ve bilgiyi
alan kişi tarafından anlaşılır olarak tanımlanmaktadır. Sorumlu uzman
sağlık görevlileri tarafından KLD’nin iletişimi ve belgelenmesi standard bir
uygulama olduğu takdirde HG ve bakımın kalitesi iyileştirilebilir. CAP ve
JC, sağlık personeli arasında iletişimin etkinliğini iyileştirme gerekliliklerini
sırasıyla 2002 ve 2003 yıllarında Ulusal HG Hedefleri kapsamına aldılar.
Burada amaç, tüm sözlü iletişimler için bir geri okuma sürecinin uygulanması
ve tüm organizasyonda kısaltmaların standardize edilmesini içermekte
idi. T.C.Sağlık Bakanlığı’nın 29/04/2009 tarih ve 27214 sayılı “Sağlık Kurum
ve Kuruluşlarında hasta ve çalışan güvenliğinin sağlanması ve korunmasına
ilişkin usul ve esaslar hakkındaki tebliği” nde de KLD’nin geri okuma
yöntemiyle bildirilmesi gerekli standard bir uygulama olarak tanımlıdır.
Ayrıca, yine tebliğde belirtildiği üzere çalışmamızın iyileştirme eylemi olarak
kurumumuzda “Laboratuar Acil Olarak Bildirilmesi Gereken Kritik/Panik
Test Değerleri Formu” düzenlenerek bir standard uygulama prosedürü geliştirildi
(Şekil 9). Prosedüre göre, “Kritik/Panik Değer”, hastanın adı ve soyadı,
protokol numarası, sorumlu hekimin adı-soyadı, sonucun bildirildiği kişinin
adı-soyadı, ünvanı, iletişim telefon ve faks bilgileri, bildirilen tarih ve
saat eksiksiz olarak bu forma kaydedilir ve sorumlu laboratuar uzmanı tarafından
onaylanır, bir kopyası rapor formuna eklenir. Gereken koşullarda, bildirilen
kişiye bu form fakslanır. Faks işlemi tamamlandıktan sonra formun
üzerine Fakslandı kaşesi basılır ve form dosyasında saklanır. Faksın ulaştığı
ve “Kritik/Panik Değer” in bildirildiğinden emin olmak için, tekrar telefon
ile aranır ve sonuç kesinleştirilir.
2009 yılında ise, JC Ulusal HG Hedefi-2’yi kritik testlerin ve KLD’nin tanımlanmasını
kapsayacak şekilde güncelledi. Ayrıca, KLD’ nin belirli bir zaman
aralığında tanımlanmasını, iletilmesini ve bu sürelerin ölçülmesi gerektiğini
ekledi. Çalışmamız kapsamında KLD’nin bildirilme süreleri ölçüldü, ortalama
ve medyan süreleri tanımlandı (n=882 test) (Şekil 10, 11 ve 12), kalite endikatörü
olarak belirlendi ve sürekli izlemeye alındı.
231