II. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler

yönergede Sağlık Bakanlığınca belirlenecek usul ve esaslar uyarınca gerekli şartları karşılayanlara Bakanlıkça
“Hizmet Kalite Belgesi” verileceği, ayrıca, talep edilmesi halinde diğer kamu, üniversite ve
özel sağlık kurumların da “Hizmet Kalite Belgesi” verilmesi açısından değerlendirmeye tabi tutulabileceği
belirtilmiştir. Sağlık Bakanlığı tarafından Hizmet Kalite Belgesi verme sürecinin başlatılmasıyla
Sağlık Bakanlığına bağlı kurum ve kuruluşlar ISO 9001 belgesi alınması ile ilgili çalışmalarda kendi
inisiyatiflerine bırakılmış oldu.
Kurumsal performans ölçümü ve kalite geliştirme uygulaması, sağlık sistemimizin ihtiyaçlarının şekillendirildiği
bir uygulamalar bileşkesi olmasının yanında sağlık hizmetlerini, hasta güvenliği, laboratuar
güvenliği, hasta hakları ve tesis güvenliği gibi genel hususları da öncelikli olarak kabul eden bir uygulamadır.
Kurumsal performans ölçümü ve kalite geliştirme uygulaması ile sağlık kurumları Bakanlık
tarafından önceden belirlenmiş standartlara göre hizmet kalitesi, verimlilik, etkililik ve uygunluk
açısından değerlendirmeye tabi tutulmaktadırlar. Performansa dayalı ek ödeme uygulaması ile kurumsal
performans ölçümü ve kalite geliştirme uygulaması birbiriyle entegre edilmiş, bunun sonucu olarak
kalite çalışmaları Sağlık Bakanlığı kurumlarında ana gündem konusu olmuştur. Bu uygulama ile
sağlık kurumlarının Bakanlıkça belirlenmiş hedeflere ulaşıp ulaşmadıkları değerlendirilmektedir (performans.saglik.gov.tr,
2009).
1.3. Sağlık Bakanlığı Kalite Mevzuatında Hasta Güvenliği
2005 yılında yürürlüğe giren ilk Kurumsal Performans ve Kalite Geliştirme Yönergesi ile hastanelerin
Sağlık Müdürlükleri tarafından oluşturulan ekipler tarafından denetlenerek puan verilmesine başlanılmıştır.
Bu denetimlerde yönergeye ekli Temel Kriter Değerlendirme formu kullanılarak hastaneler
115 puan üzerinden denetlenmişlerdir. Ancak hasta güvenliği konusu denetim kriterleri arasında
yer almamıştır.
2007 yılında yürürlüğe giren Kaliteyi Geliştirme ve Performans Değerlendirme Yönergesi ile hastaneler
Kurum Altyapı ve Süreç Değerlendirme Ölçütleri ile 150 kriter ve 200 puan üzerinden denetlenmişlerdir.
Bu kriterler içerisinde hasta güvenliği ilk defa yer bulmuştur. Hasta ve Çalışan Güvenliği başlığı
altında yer alan 12 kriter 17 puan olarak değerlendirilmiştir. Basit bir hesaplama ile hasta ve çalışan
güvenliği kriterleri toplam puan içerinde % 8,5 oranında yer almış olmakta. Kriterler incelendiğinde
çok genel hatlar taşıdığı görülmektedir. Ancak bu kriterlerle birlikte hastanelerde hasta ve çalışan güvenliği
kültürünün altyapısı yavaş da olsa oluşmaya başlamıştır.
2008 yılında yürürlüğe giren Sağlıkta Performans ve Kalite Yönergesinde hastaneler Hizmet Kalite
Standartları adı altında verilen 384 standart ve 794 ölçülebilir bileşen ile değerlendirmeye tabi tutulmaktadırlar.
Bu standart ve bileşenlerin karşılığı olarak 2300 puan üzerinden hastanelere puan verilmektedir.
Hizmet Kalite Standartlarında hasta ve çalışan güvenliği ile ilgili 36 standart ve 111 bileşenin
karşılığı olarak 304 puan verilmekte bu da toplam puanın %13’ünü oluşturmaktadır. Sadece hasta
ve çalışan güvenliği başlığı altında değil klinik hizmetleri, enfeksiyon kontrol hizmetleri, ameliyathane
hizmetleri gibi birçok konuda hasta ve çalışan güvenliği amaç olarak alınmış ve bu başlıklar altında
da sorgulanmıştır. Hizmet kalite Standartları ile mavi kod, ilaç güvenliği, bilgi güvenliği, güvenli
kan transfüzyonu, güvenli cerrahi uygulamaları gibi konular uygulama alanı bulmuş ve kurumlarda
farkındalık oluşturulmuştur. 2007 yılında ilk yapılan denetimlerde hasta ve çalışan güvenliğinin
kurumlarda sorgulanması dokümantasyon bazında olmuştur. Hastanelerde hasta güvenliği konusunda
farkındalık oluşturulduktan sonra yapılan denetimlerde dökümantasyon ve uygulamalar birlikte
değerlendirilmiştir.
529