II. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler

İngiltere’de yapılan suç araştırması 2002-2003 yılında işyerinde yaşanan yıldırma vakalarını 849.000
olarak açıklamış ve yüksek riskli meslek gruplarını polis, itfaiyeci, sağlık çalışanları ve sosyal hizmet
uzmanları şeklinde bildirmiştir (Edwards ve O’connell, 2007). Yine Ulusal Sağlık Servisi (NHS)
1998 yılı için sağlık çalışanlarında yıldırmaya maruz kalma oranını %40 olarak belirtmiştir (Causon,
2007). Ayrıca yıldırmaya dikkati çekmek için NHS tarafından “sıfır tolerans” kampanyası başlatılmış
ve 2003 yılında yıldırmanın sağlık çalışanları arasında %30 oranında azaltılması sağlanmıştır (Farrell
vd., 2006).
Hubert ve Veldhoven (2001)’in Hollanda’da yaptığı araştırmada yıldırmanın sağlık sektöründeki oranı
%51,1 olarak bulunmuştur. Sonuçlara göre sağlık hizmeti sunan kişiler meslektaşlarından ziyade diğer
meslek gruplarındaki bireyler tarafından yıldırma davranışlarına maruz bırakılmaktadır.
Avustralya’da hemşirelerin diğer sağlık mesleklerine göre yıldırmaya maruz kalmada dört kat daha
fazla riske sahip oldukları bulunmuştur. 2001 yılında Queensland’da hemşirelerde yıldırma oranları
kamu sektöründe %47 özel sektörde ise %27 olarak saptanmıştır (Hegney vd., 2006).
Türkiye’de yıldırma, diğer ülkelere göre daha yeni bir kavram olmasına rağmen konu ile ilgili araştırmalar
giderek artmaktadır. Sağlık alanıyla ilgili yapılan birtakım araştırmalar yıldırmanın ülkemizdeki
boyutlarını gözler önüne sermektedir. Özdevecioğlu’nun (2003) Kayseri’de hemşireler üzerine yaptığı
araştırma hemşirelerin %89,5’unun yıldırmaya maruz kaldığını göstermiştir. Trabzon’da yapılan
başka bir araştırmada ise bu oran %40 olarak bulunmuştur (Öztürk ve diğ., 2008). Dilman’ın (2007)
İstanbul’daki özel hastanelerde yaptığı çalışmada yıldırmaya maruz kalma oranı %70 olarak belirlenirken,
en sık maruz kaldıkları yıldırma davranışı “sözlerinin kesilmesi” olarak ifade edilmiştir. Yine,
İstanbul’da Aksoy (2008) tarafından yapılan bir başka araştırmada sağlık çalışanlarının yıldırmadan
dolayı etkilenme düzeyleri incelenmiş ve yıldırmanın %39,6 oranında çalışma ve efor düşmesine yol
açtığı sonucuna ulaşılmıştır. Isparta’da yapılan bir çalışmada sağlık çalışanlarının %41,2’si yıldırmaya
bağlı bulundukları yöneticiler tarafından maruz kaldıklarını ve sözlü şikayetin %11,2 olduğunu ifade
etmişlerdir (Yavuz, 2007).
4. MATERYAL VE YÖNTEM
4.1. Araştırmanın Amacı
Hastanelerde yaşanan yıldırma olayları hem hastalara sunulan hizmetin kalitesini ve verimliliğini etkilemekte
hem de sağlık çalışanlarının mutsuz ortamlarda çalışmalarına ve böylece performanslarının
düşmesine neden olmaktadır.
Bu çalışmada sağlık personelinin yıldırma davranışlarına maruz kalma durumları ile en çok maruz kalınan
yıldırma davranışlarının ne olduğunun belirlenmesi ve yıldırma davranışlarını kimlerden gördüklerinin
ortaya konması amaçlanmıştır.
4.2. Örneklem
Araştırmanın evrenini Sağlıkta Dönüşüm Projesi’nin bir çok öğesinin pilot uygulamasının yapıldığı
Bolu ilinde yer alan hastanelerde çalışan sağlık personeli oluşturmaktadır. Bolu İl merkezinde hizmet
sunan hastane sayısı yedi olmakla birlikte fizik tedavi ve rehabilitasyon hastanesi ile kadın hastalıklarıdoğum
ve çocuk hastaneleri gibi özel dal hastaneleri araştırma dışında tutularak araştırma kapsamına
2 özel, 1 devlet (Köroğlu Ünitesi ve Merkez Ünite olmak üzere iki farklı yerleşkede) ve 1 üniversite
hastanesi olmak üzere dört genel hastane alınmıştır. Araştırma kapsamına dahil edilen hastaneler-
156