II. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler

Ameliyathane havasında mikroorganizmaları taşıyan toz, tüy, cilt kalıntıları veya solunum sekresyonlarından
oluşan damlacıklar bulunabilir. Ameliyathane havasındaki mikroorganizma sayısı, ameliyathaneye
girip çıkan insan sayısı ile doğru orantılıdır. Bu nedenle ameliyatlar sırasında personel trafiğini
minimumda tutacak her türlü önlem alınmalıdır. Kolonize ameliyathane personelinden hava yoluyla
hastalara bulaş sonucunda gelişen grup A beta-hemolitik streptokoklara bağlı cerrahi alan infeksiyonu
(CAİ) salgınları tanımlanmıştır. Bu salgınlarda, salgına yol açan suş ameliyathane havasından izole
edilmiştir (Şardan, 2005: 7).
Temiz oda iklimlendirmesinde etkin unsurlar; sıcaklık, nem oranı, taze hava oranı, canlı ve cansız kirleticilerin
miktarı, hava akış hızı ve yönleri ile ortam basıcıdır. Bu parametrelere göre gerekli şartları
sağlamak, sağlığa uygun iklimlendirme ve havalandırma sistemi ile uğraşmayı, tam bir uzmanlık haline
gelmesine neden olmaktadır (Teksöz, 2007: 452-453).
İklimlendirme ve havalandırma sistemlerinin oluşturacakları ortamın değerlendirilmesi uluslar arası
kabul edilen standartlara göre yapılmaktadır. Türkiye, DIN 1946/4 standardını referans olarak kabul
etmektedir. DIN 1946/4 standardı; hastane iklimlendirme ve havalandırma sistemlerinin tasarımını,
kullanılacak cihazlar ile ilgili teknik özellikleri, cihazların montajını, kullanılmasında göz önüne
alınacak noktaları, deneme, çalıştırma ve bakımlarında dikkate alınması gereken bilgileri içermektedir.
Federal Alman Sağlık Dairesinin geliştirdiği “Hijyen için ameliyathanelerin işlevsel ve mimari düzenlemesinde
yapılması gerekenler” yönetmeliğinde uyulması gereken kurallar özetle şunlardır:
• Temiz hava akımı veren sistem yerden en az 3 metre yükseklikte olmalıdır.
• Ameliyathanenin havasının saatte en az 20 kez değişmesi gerekmektedir.
• Havalandırma sistemi için yedek enerji kaynağı bulunmalıdır.
• Filtrelemede havadaki partikülleri tutan 3 kademeli filtre olmalıdır.
• Temiz hava akımı yukarıdan aşağı doğru yönlendirilmelidir.
• Oda içinde havalandırmanın sürekliliği sağlanmalıdır. Kullanılmayan ameliyathanelerde ise havalandırma
%50 kapasite ile çalıştırılmalı, tamamen kapatılmamalıdır.
• Kirli hava ameliyathane odasının dört alt köşesi ile iki tavan köşesinden emilmelidir.
3.2.4.1. Turbulentli Akım
Bu tip hava akımı genellikle enfeksiyon tehlikesinin yüksek olmadığı ameliyatların yapılacağı ameliyathanelerde
kullanılır. Hava, küçük ameliyathanelerde şemsiye tipi (Şekil 1), büyük ameliyathanelerde
ise jet destekli tavan ünitesi (Şekil 2) ile ameliyat masasına yönlendirilir. Bu şekilde ameliyat masasındaki
mikrop sayısı, ameliyathanenin tamamına oranla biraz daha alt seviyeye indirilebilir. Aynı zamanda
ısı yükü odada çalışan sağlık personelini ve hastayı rahatsız etmeden alınabilir. Şemsiye tipi tavan
ünitesi aynı zamanda tavan seviyesi düşük olan ameliyathaneler için idealdir. Söz konusu iki sistem
de kullanılırken havanın yapılacak olan ameliyatın çeşidine göre nasıl ve nereden üflenmesi gerektiği;
havanın hangi hızla ve odaya nazaran kaç derece ısı farkı ile üfleneceği çok iyi analiz edilmelidir
(Kenter, 2001:7).
296