II. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler

Geleneksel düzende, kare zeminde planlanan ASBÜ’ de; bir duvara hemşire deski ve desk gerisi kolaylık
alanları (tedavi odaları ve araçları, oturma ve izleme, kart dolaplarının bulunduğu alan, yazı alanı,
çalışma alanı ve malzeme deposu vs) diğer 3 duvarda ise yataklar için ayrılan özel alanlar bulunmalıdır.
Bu yerleşim planında hastalar direk görüş alanı içindedir ve ASBÜ alanında bazı noktalar arasındaki
mesafe kısaltılmıştır. Her ne kadar geleneksel olsa da tüm hasta yataklarının duvar boyunca durmasına
gerek olmamaktadır. Birçok alternatif yerleşim olasıdır.
ASBÜ, hastanın ameliyat odasından çıkarıldıktan sonra, doğrudan götürülebileceği ve çıkışta da gideceği
yöne uygun farklı bir kapıdan çıkarılabileceği bir şekilde tasarlamalıdır. Tüm kapılar çift kanatlı
olmalı; duvardaki, el, dirsek veya ayak ile kumanda edilebilen bir düğme ile yada basınç algılayıcı
veya kapı üstü sensor yardımı ile otomatik açılıp kapanabilmelidir (Eichhorn, 1999: 68).
ASBÜ’de bulundurulacak hasta yatağı sayısı, yapılan ameliyatların tipine, vakaların süresine, olağan
ameliyat sayısına, ameliyat odası ve ASBÜ’de hasta değişim hızına bağlı olarak değişiklik gösterir.
Ayaktan hastaların ameliyat edildiği, yüksek oranda değişim hızına sahip günübirlik merkezlerde ya da
uzun süreli izlenmesi, yoğun bakım gereken hastaların olduğu bir yerde; daha fazla sayıda yatak yerine
gereksinim vardır. Daha önceki kılavuzlarda ASBÜ yatak sayısının ameliyat odası sayısı kadar olması
gerektiği vurgulanmıştır. Bu fikir yerini yeni bir algoritmaya bırakmıştır. Yeni yaklaşıma göre; ASBÜ
yatak sayısı, ameliyathanedeki oda sayısının 1,5-2 katı kadar yatak olmalıdır (Morgan, 2002:943). Ancak,
bahsedilen unsurların dışında bu sayıya etki edebilecek diğer faktörlerde göz önünde bulundurulmalıdır
(Eichhorn, 1999: 70).
4.1. ASBÜ’de Yatak Yerleşimi
Tüm yatak yerleri benzer olmalıdır. Monitörizasyon diğer tıbbi destek cihazları ve malzemeler; odalarda
ya da yatak yerlerinde aynı yerleşim biçiminde olmalıdır. Bu standardın sağlanması, hizmetin
kolay verilmesinde ve özellikle acil koşullarda önem taşır. Hastaların kişisel gizliliği çok önemlidir.
Ve son zamanlarda bu konuya verilen önem artmaktadır. Yataklar arasında bölümler oluşturmak olasıdır,
ancak pratikliği tartışılabilir. Bunun yerine tavandan zemine uzanan, pencereli perdeler ile ayrım
yapılabilir.
Yatak alanları, çevredeki kişi ve donanımların hasarına neden olmayacak ve yatağın kendi etrafında
360 derece dönebilmesine, ya da hemşirenin, hastanın dört bir yanında kolayca hareket edebilmesine
olanak sağlayacak genişlikte olmalıdır. Her hasta yatak alanı için rutin kılavuz bilgisi olarak önerilen
alan 14-18 m 2 dir. Depo alanları ve gereçlerin konulduğu alan hesaplamada ayrı tutulmalıdır. ASBÜ’
nün; yönetim ve klinik olarak alt bölümlere ayrılması ve zemin planında ön değerlendirme aşamasında
tasarı kapsamına alınması uygun olacaktır. Hastanın görülmesini engelleyecek köşe ve sütunlar personel
iş yükünü artırır ve hastada gelişen, talihsiz olayların fark edilmesini engelleyebilir. Hastanın baş
tarafındaki duvarda gerekli malzemelerin konabilmesi için 1-1,5 m 2 kare raf boşluğu ya da tekerlekli
bir araba olmalıdır. Ayrıca yatağın yakınında, hekim ve hemşirenin yazı yazabileceği alanların (genellikle
tekerli masalar) bulunması gereklidir. Son olarak her yatak yeri için zincirle çekilen ya da kablo
ile uzatılmış ucunda buton bulunan, hemşire acil çağrı zili bulundurulmalıdır (Eichhorn, 1999: 71).
ASBÜ’ nün tasarlanmasında farklı gereksinimlerde dikkate alınmalıdır. Eğer acil durumlar için anestezi
cihazı bulundurulacaksa nitröz oksit depolanması için yer veya sistem düşünülmelidir. Acil arabaları
(resüsitasyon, hava yolu, cerrahi girişim vb.) için, geçici veya kalıcı alanlar düşünülüyorsa bunlar tasarım
kapsamına alınmalıdır. Depo alanlarına, genellikle mimarların ve hastane tasarımcılarının düşün-
309