II. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler

3.3.4. AS’lerin Seviye, Triaj ve İcap Nöbetlerine Göre İncelenmesi
Hasta triaji AS’in en önemli işlemlerinden biridir. Ne yazık ki çalışmamızda bazı AS’lerde triajın bu
işlemin eğitimini almamış yardımcı hastane personeli tarafından yapıldığına şahit olmaktayız. Bu malesef
ülkemiz AS bakımı için önemli bir problemdir. Triaj işlemi, bu konuda uygun eğitime tabi tutulmuş
“hemşirelerin” görevidir (Çevik, 2000: 271).
Hastane yönetimi 24 saat, haftada 7 gün AS’in ihtiyaçlarına yanıt verebilecek diğer servis uzmanlarını
içeren icapçı uzman listelerini AS direktörüne iletmelidirler. Bu uzmanlar telefon ile 10 dk içinde
ulaşılabilecek konumda olmalı ve ulaşıldığında 30 dk içinde AS’te olacak şekilde hazır bulunmalıdırlar
(Çevik, 2000: 270-271).
Acil servislerde icapçı çağrılması konusunda anlaşılmayan bir isteksizlik söz konusu olmaktadır. Bu
konuda yaşanan örnek bir vaka aşağıda sunulmuştur.
Yüksek tansiyon ve kusma teşhisi ile hasta 112 Acil Servisi ile hastanenin acil servisine getiriliyor,
pratisyen hekim tarafından müşahede altına alınıyor, fakat tansiyon düşmediği gibi kusma da devam
ediyor. Hasta sahibi durumu hekime iletiyor, “korkulacak bir durum yok” deniliyor. Hasta yakını ısrar
edince beyin tomografisi çekiliyor, kusmayı önlemek için ilaç veriliyor. İlaç kusma hissini önleyince
randevu alınıp polikliniğe gidilmesi tavsiye edilerek hasta gönderiliyor.
Olay perşembe günü meydana gelmiş; o gün randevu alma saati geçmiş durumda, cuma günü alınsa
hafta sonu giriyor ve mecburen pazartesi sabahı randevu alınacak ve hasta ancak salı günü muayene
olabilecek. Yüksek ve düşürülemeyen bir tansiyon ve kusma semptomları olan 50 yaşında bir hasta
veya yakını olsanız ne yapardınız? Evet, ekonomik durumunuz uygunsa özel bir hastaneye giderdiniz.
Aksi halde perşembe gününden salı gününe kadar beklemek zorundasınız. Hâlbuki triyaj durumu
dikkate alınarak icapçı uzman çağrılması ve uzmanın kontrolünde hastanenin uygun servisine yatırılması
veya en azından hastanın hastanenin o günkü ilgili polikliniğine randevusuz gönderilmesi gerekmektedir.
Bu vakada görüldüğü gibi uygun bir triyaj ve yerinde bir icap nöbeti bu konuda bilgili, bilinçli ve sorumlu
yönetici ve iş görenle sağlanabilecektir. Aksi takdirde böyle bir AS hizmeti ile hasta memnuniyeti
ve sadakati mümkün olmayacaktır.
Çalışmanın yürütüldüğü 12 hastanenin 6’sının (%50) birinci seviyede, 6’sının da (%50) ikinci seviyede
AS olduğu ve üçüncü seviyede ne kamu nede özel hastanelerde AS olmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca,
triyaj ve renk kodu uygulaması açısından incelendiklerinde ise 8’inde (%66.7) triyaj ve renk kodu
uygulamasının yapılmadığı, 4’ünde (%33.3) bu uygulamanın yapıldığı tespit edilmiştir (Tablo 12).
İcap nöbetindeki uzman tabip acil servise çağrılması durumunda ne kadar sürede AS’e gelebileceği
araştırıldığında 6 (%50) AS sorumlusu bunun 0-15 dakikada, 5 (41.7) AS sorumlusu bunun 15-30 dakikada
ve 1 (%8.3) AS sorumlusu ise bunun 30-45 dakikada mümkün olabileceğini ifade etmiştir. Bu
bulgular Çevik’in çalışmaları ile uyumlu bulunmuştur.
İcap nöbetçisi uzman tabibin acil servise acil servis sorumlu tabip veya nöbetçi uzman tabibince çağrılmasına
hasta veya yakınlarının etkisi konusu sorgulandığında elde edilen verilerin analizinden 9
(%75) AS sorumlusunun olumlu cevap verdiği, 3 (%25 AS sorumlusunun ise olumsuz cevap verdiği
tespit edilmiştir.
492