II. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler

• Hastane afet planları, hastanenin hasar görebilirlik ölçümlerine göre sürekli gözden geçirilmelidir.
• Sağlık kuruluşlarının yapı ve tasarımlarında yasal tasarım ve inşa kuralları uygulanmalıdır. Bu
kurallar sadece personelin yaşamlarının korunmasını değil, bir afet sonrası hizmetlerin kesintiye
uğramadan sürdürülebilmesini amaçlar.
• Yöneticiler, tıbbi personel, mimar, mühendis ve onarım personeli yapıların potansiyel doğal afetlere
dayanma gücünü güvence altına alan standartların farkında olmalıdır.
• Hastaneler, güncel bilgilerini ve binalarının zemin, mimari, mühendislik ve teknik tasarım planlarını
erişilebilir ve güvenli bir yerde korumalıdır.
Türkiye’de hastanelerin olağandışı durumlara ve doğal afetlere hazırlık durumlarını incelemek ve hastane
afet planlarının olup olmadığını belirlemek amacıyla yapılan bazı çalışmalar şunlardır; Türk Tabipler
Birliği’nin 2009 yılında yapmış olduğu “Hekimlerin Çalıştıkları Yataklı Tedavi Kurumlarının
Olağandışı Durumlara Yönelik Hazırlığını Değerlendirmeleri” isimli çalışmasında 81 ilin 74’ünde yataklı
tedavi kurumlarında çalışan hekimlerden çalıştıkları kurumların olağandışı durumları ve riskleri
değerlendirmeleri istenmiştir. Araştırmada elde edilen temel bulgulardan biri hekimlerin çalıştıkları
hastanelerin olağandışı durumlara büyük bir oranda (%73.3) hazır olmadıklarını belirtmeleridir. Aynı
çalışmada hekimlerin %36.5’i çalıştıkları hastanenin “Hastane Afet Planı”nın olduğunu, %16.7’si ise
olmadığını belirtmiş, %45.7’si ise hastanede afet planı olup olmadığını bilmediklerini ifade etmişlerdir
(TTB, 2009: 33-38).
İzmir İl Sağlık Müdürlüğü ve Türkiye Acil Tıp Derneği tarafından 2009 yılında yapılan “İzmir İli Sağlık
Hizmetleri Afetlere Hazırlık Programı” isimli eğitim projesinde üç farklı ancak birbiriyle ilişkili
eğitim faaliyeti gerçekleştirilmiştir. Tıbbi Acil Durum Yönetimi Eğitimi, Hastane Afet Planlaması
Eğitici Eğitimi ve Afet Tıbbı Eğitimini içeren bu projede öne çıkan sonuçlardan biri “Afetlere yönelik
sağlık hizmetlerinde karşılaştığınız yönetsel zorluklar nelerdir?” Sorusunda 112 sağlık yöneticisinin
%44’ü eşgüdüm eksikliği, %22’sinin eğitimli personel eksikliği, %16’sı ise otoritenin belirsizliği cevabını
vermişlerdir (İzmir İl Sağlık Müdürlüğü &Türkiye Acil Tıp Derneği, 2009: 16).
Sarp, Tengilimoğlu ve Bozkırlı tarafından 2003 yılında Ankara ilindeki kamu ve özel hastanelerde yapılan
çalışmada ise hastane sivil savunma uzmanları ve hastane idarecilerinden oluşan katılımcıların
%80,6’sı hastanelerinde hazırlanmış bir afet planı bulunduğunu belirtmekte iken %54,8’i değişik afet
tiplerine yönelik afet senaryolarının bulunmadığını ifade etmektedir. Aynı araştırmada devlet hastanelerinin
%50’sinde ise hiç afet tatbikatı yapılmadığı belirtilmektedir (Sarp vd., 2006).
Afetler beklenmedik bir zamanda meydana gelmekte, sağlık hizmeti talebini ve sunumunu çok ciddi
boyutlarda etkilemektedir. Hastaneler, bulundukları bölgede bir afet olduğunda sağlık hizmeti sunmada
en kritik tesislerden birisidir. Ancak, bazen hastane ve tesisleri de afetten etkilenerek sağlık hizmeti
verememektedir. Bu araştırma ile, hastane yetkililerinin konuya dikkatleri çekilmeye ve konunun önemi
vurgulanmaya çalışılmıştır.
277