II. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler

Tablo 5’de anket sorularına verilen cevapların hastanelerin türüne göre sayı ve yüzde dağılımına bakıldığında
şu noktaların dikkat çektiği görülmektedir: Araştırma kapsamındaki 219 devlet hastanesinin
%93,2’sinde, 10 özel hastanenin %100’ünde, 22 üniversite hastanesinin ise, % 86,4’ünde yazılı halde
afet planı bulunmaktadır. Devlet hastanelerinin %68,5’inde, özel hastanelerin %70’inde, üniversite
hastanelerinin ise, %36,4’ünde altı ayda bir hastane afet planındaki bilgilerin güncellendiği görülmektedir.
Araştırmada ortaya çıkan önemli bulgulardan biri ise devlet hastanelerinin %63,5’inde, özel hastanelerin
%80’inde, üniversite hastanelerinin ise, %31,8’inde, afet planında belirtildiği gibi yılda bir
kere tatbikat yapıldığıdır. Devlet hastanelerinin yaklaşık %40’ında, üniversite hastanelerinin ise yaklaşık
%70’inde bu tatbikatların yıllık periyotlarla yapılmıyor oluşu kayda değer bir bulgudur. Acil servis
triyaj planının olup olmadığına yönelik bulgular ise devlet hastanelerinin %68,9’unda, özel hastanelerin
%100’ünde, üniversite hastanelerinin ise, %63,6’sında acil servis triyaj planının olduğu şeklindedir.
Araştırmada öne çıkan bir başka bulgu ise devlet hastanelerinin %19,6’sında, özel hastanelerin
%100’ünde, üniversite hastanelerinin ise, %45,5’inde hastane bahçesinde helikopter iniş pistinin
olduğudur. Özellikle devlet hastaneleri açısından bakıldığında yaklaşık %80’inde helikopter pistinin
olmayışı kayda değer bir bulgudur. Araştırmada ayrıca, devlet hastanelerinin %28,3’ünde, özel hastanelerin
%90’ında, üniversite hastanelerinin ise, %22,7’sinde kimyasal kazalar için acil eylem planının
olduğu, devlet hastanelerinin %19,2’sinde, özel hastanelerin %90’ında, üniversite hastanelerinin ise,
%18,2’nde, radyoaktif kazalar için acil eylem planının olduğu görülmektedir.
Tablo 6’da anket sorularına verilen cevapların yatak kapasitesine göre dağılımı incelendiğinde yatak
kapasitesi bakımından ankete en çok cevap veren hastane grubunun 111 hastane ile 101-200 yatak kapasitesine
sahip hastaneler olduğu görülmektedir. 201-300 yatak kapasitesine sahip hastane sayısı 45
ve 301-400 yatak kapasitesine sahip hastane sayısı ise 27’dir. Diğer yatak kapasitesinde yer alan hastane
sayıları oransal olarak daha az olup, 101-400 yatak kapasitesinde yer alan üç grup hastanenin verileri
araştırmada belirleyici olmuştur. Bu üç grup hastanede öne çıkan bulgulara bakıldığında ise afet planında
belirtildiği gibi yılda bir kere tatbikat yapılma oranının %60’lar civarında olduğu görülmektedir.
Bir afet sırasında hareket kabiliyetini gösteren helikopter hizmetine dönük olarak ortaya çıkan oranlar
ise bu üç grup yatak kapasitesine sahip hastanelerde oldukça dikkat çekicidir. Hastane bahçesinde helikopter
iniş pisti, bu üç grup yatak kapasitesine sahip hastanelerde %20’ler oranındadır.
4. SONUÇ VE ÖNERİLER
Araştırma için gönderilen anket formlarını cevaplayan toplam 251 hastaneden % 92,8’inde yazılı halde
afet planı olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Hastanelerin türüne göre ise 219 devlet hastanesinin %
93,2’sinde, 10 özel hastanenin % 100’ünde, 22 üniversite hastanesinin ise, % 86,4’ünde yazılı halde
afet planı olduğu temel sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuçlar Türkiye’deki hastanelerin büyük bir oranında
yazılı halde afet planlarının var olduğunu göstermektedir. Ancak ankette yer alan diğer sorulara
bakıldığında ise bir afet sırasında uygulamaya dönük çözümlerin ve hareket etme kabiliyeti bakımından
hastanelerin bazı yetersizlikleri olabileceğine de işaret etmektedir. Örneğin, araştırma kapsamındaki
251 hastanenin 154’ünde afet planına göre yılda bir kez tatbikat yapılırken, 93 hastanede bu
yıllık tatbikatların yapılmayışı; sadece 57 hastanede helikopter iniş pisti olup, 191 hastanede olmayışı
bu çalışmada öne çıkan çarpıcı sonuçlardır. Bu sonuçlar uygulamaya dönük afet tatbikatı veya senaryoları
noktasında hastanelerin önemli bir kısmının yetersiz kaldığını göstermektedir. Oysa ki bu çalışmanın
literatür kısmında da belirtildiği gibi afet planlarını hastanede var olması önemli olmakla birlikte
bu planların ve afete hazırlık standartlarının yeterliliği, bir felaket boyunca olup biteni tanımlamak
için çıktı ölçümlerinin ve senaryolarının olması üzerinde tartışılması gereken önemli bir konudur.
286