II. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler

1.GİRİŞ
1.1 Hasta Güvenliği
Kurum kültürü: bir kurumda paylaşılan temel değerlerin ve inançların bütünüdür (Kömürcü, 2009:24).
Kurumsal (organizasyonel) kültür, tüm organizasyonu bir arada tutan tutkal, kompleks değerler
manzumesidir. Hasta güvenliği kültürü de, hasta güvenliğinin kurumun en öncelikli konusu ve ortak
değeri olarak kabullenilmesidir. Kurumsal kültür basitçe, “bir kurumda işlerin nasıl yürüdüğü”dür.
Diğer bir deyişle “burada işler böyle yapılır” şeklinde tanımlanabilir. Kurumsal kültür inançlar,
değerler, adetler, uygulamalar, öğrenilen işlemler ve paylaşılan ödüllerin tümü ile yoğrulmuştur
(Akalın, 2007).
Güvenlik kültürü ile ilgili tanımlardan en önemlisi, ACSNI (Advisory Committee on the Safety of Nuclear
Installations:1993) tarafından hazırlanan bir raporda sunulmuştur. Bu tanıma göre güvenlik kültürü;
“bir kurumun sağlık ve güvenlik yönetimindeki tarzını ve yetkinliğini ve bu alandaki taahhütlerini
belirleyen, bireye ya da gruba ait değerler, tutumlar, algılamalar, yetenekler ve davranış biçimlerinin
ürünüdür” şeklinde ele alınmaktadır. Ayrıca güvenlik kültürü, sadece yöneticinin güvenliğe ilişkin
taahhüdü, iletişim stili ve hataları rapor etmeye ilişkin açık kurallarla değil aynı zamanda çalışanların
motivasyonu, morali, hataları algılama biçimleri ve yönetime ve hataları etkileyen faktörlere karşı
tutumları (yorgunluk, risk alma, süreçlerin ihlali gibi) ile de ilgilidir ( Tütüncü, 2007: 7).
Hasta güvenliği kültürü hasta güvenliğinin kurumun en öncelikli konusu ve ortak değeri olarak
kabullenilmesidir (Aksayan, 2009: 100). Güvenlik kültürü, bir kurumda nelerin önemli olduğunu
ve hasta güvenliği ile ilgili nasıl davranılacağını kapsayan değer yargılarını, inançları ve kuralları
kapsamaktadır (Gidener vd., 2006). Olumlu bir güvenlik kültürüne sahip olan kurumlarda; karşılıklı
güvene dayanan iletişim, güvenliğin önemi konusundaki ortak algılamalar ve önleyici tedbirlerin
yararlı olacağına duyulan inanç ön plana çıkmaktadır (Tütüncü, 2007: 7).
Sağlık hizmetlerinin özellikleri arasında yer alan “güvenli” sıfatı, sunulan hizmetin hastaya yarar
yerine zarar vermesinin, yaralanma, sakatlık ve ölüme yol açmasının, hata yapılmasının önüne
geçilmesi olarak tanımlanmaktadır (Akgün vd Al-Assaf, 2007: 42). Sağlık sektöründe yapılan
işlemler nedeniyle oluşan hatalar doğrudan insanın ölümüyle veya önemli derecede zarar görmesiyle
sonuçlanabilmektedir.Hasta güvenliği ile ilgili yapılan çalışmalar, bu hataları, ve buna bağlı ölümlerini
en aza indirmeye odaklanmaktadır (Kohn vd., 2000). Bir sağlık kuruluşunun hastaların güvenliğini
sağlamasından daha önemli bir şey yoktur. Bu yüzden sağlık sektörü yöneticilerinin asli görevlerinden
birisi, hasta güvenliğini artırmak olmalıdır (Graham vd., 2007).
“Hasta güvenliği kültürünün bir kurumda yayılabilmesi için liderlerin rolü oldukça önemlidir.
Bu nedenle yöneticiler;
Hasta güvenliği konusunu sahiplenmeli,
Konunun herkes tarafından sahiplenilmesi gerektiğini ilan etmeli,
Yöneticiler, çalışanlar ve hastalar arasında açık iletişimi sağlamalı ve bunun sürekliliğini korumalı,
Hasta güvenliğini tehdit eden durumları belirlemeli ve azaltılması için sorumlulukları devretmeli,
552