II. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler

oranı 1960 yılında 24.3, 1970 yılında 9, 1980’de 3.4, 1990’da 2.3, 2000’de 1.9, 2005’de 1.7., 2009 ‘da
ise SSK’nın aktif-pasif dengesi 1.7 düzeyinde.
1479 sayılı kanuna göre Bağ-Kur’a kayıtlı olanlarda aktif-pasif dengesi, 1980’de 10.7, 1990’da 4.3,
2000’de 2.4, 2005’te ise 1.9 düzeyindeydi. 2926 sayılı kanuna tabii olarak çalışanlarda ise, 1990’de
60.0, 1995’de 13.8, 2000’de 8.3, 2005’te de 5 olarak gerçekleşti. 2006 yılı sonunda 1479 sayılı kanuna
göre kayıtlı olanlarda dengenin 1.8, 2969 sayılı kanuna tabii olanlarda aktif-pasif dengesinin 4.2 oduğu
görülmektedir. 2009 yılında ise ortalama oran 2.30’dur (referansgazetesi.com, 2006).
Sosyal güvenlik kurumlarımızın açıklarının önemli bir nedeni de ülkemizde kayıt dışı istihdamın yaygın
olmasıdır. Ülkemizde 2009 yılında, Toplam çalışan 22 milyon kişinin 10 milyonu herhangi bir sosyal
güvenlik sistemine kayıtlı olmadan çalışıyor(haberx.com,2009).
4.3. Sağlık Hizmetleri Talebinde Hızlı Artış
Türkiye de mevcut uygulamalara baktığımızda bir sigortalı vatandaş istediği sağlık kuruluşuna istediği
sayıda başvuruda bulunabiliyor. Ve bunun karşılığında sigortalıdan herhangi bir ücret talep edilmiyor.
Sigortalının önünde herhangi bir engel olmadığı için; Bu serbestliğe sahip sigortalı elindeki sağlık
karnesini açık çek gibi kullanıp rahatlıkla sigorta kurumu adına sağlık gideri oluşturmaktadır. Bu
durum doğal olarak sosyal güvenlik sistemlerinin giderlerini kontrol edememesine neden olmaktadır.
Örneğin, aynı gün bir hastaneye başvuruda bulunup; tetkik ve tedavi yaptıran bir hasta eğer isterse
bir başka hastaneye de rahatlıkla gidip; bir önceki gittiği hastaneyi orada söylemeden yeniden tetkik
yaptırabilir. Çünkü mevcut sistem hastanın aynı gün aynı hastalık için farklı hastanelere gitmesine
engel değil. Hasta aslında aynı gün başka hastanede yaptırdığı tetkikleri en son gittiği hastanede tekrar
yaptırabilmektedir. Bu ikinci yapılan tetkikler sosyal güvenlik sistemine fazladan fatura edilmektedir.
Bir diğer uygulama ise; sağlık hizmeti sunan taraf olan, Sağlık bakanlığı hastanelerinde uygulanan
döner sermaye sistemi hastanelerin özerk olmasını ve kar etmelerini öngören bir yapı konumundadır.
Özel hastaneler ise zaten ticari kuruluşlar olarak kar amacı gütmektedirler. Devlet ve özel hastaneler
kendilerine başvuran hastalara gereğinden fazla tetkik ve malzeme kullanımına gidebileceklerdir.
Çünkü hastaneler, gelirlerini artırmak içgüdüsünde yaklaşım gösterebilirler. Sosyal güvenlik kuruluşları
bu yapılan tetkik ve malzemeleri sınırlandırıcı bir uygulama içinde olmadıklarından giderlerini
kontrol edememektedirler. Yani inisiyatif geri ödeme kurumu olan sosyal güvenlik kurumlarında değil
de Hasta ve Hastanelerin elindedir.
Sağlık Bakanlığı verilerine göre 2008 yılında 463 milyon kez hekime müracaat edildi. Sağlık Bakanlığı
1. basamak sağlık kuruluşlarına 170 milyon kez başvuru yapılırken, Sağlık Bakanlığı 2. basamak
sağlık kuruluşlarına 177 milyon kez, Sağlık Bakanlığı 3. basamak hastanelerine 40 milyon kez, özel
sağlık kuruluşlarına 61 milyon kez ve üniversite hastanelerine 15 milyon kez müracaat edildi. Bakanlık,
1999 yılında 2.6 olarak kaydedilen kişi başı hekime müracaat sayısının bugün 6.5 oranına yükseldiğini
açıkladı.
2002 yılında devlet hastanelerinde (SSK dahil) 110 milyon hasta muayene edilirken, 2007 yılında 210
milyon hastaya muayene hizmeti verildi. Öte yandan, Sağlıkta Dönüşüm Projesi ile birlikte sağlık hizmetlerine
ulaşılabilirlik sağlanmakla birlikte, hasta sayısı da her geçen gün anormal şekilde artıyor,
hastalığı olan insan sayısının, nüfusun yüzde 90’ına ulaşmış olduğu belirtiliyor (Bilir, 2009).
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Sağlık Harcama İstatistiklerine göre 1999 yılında kişi başına sağlık
harcaması 78,7 TL iken, 2007 yılı kişi başı sağlık harcaması 724,6 TL oldu (personelsaglik.net, 2010).
616